MEVSİMLİK GEZİCİ TARIM İŞÇİLİĞİNDE ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN ÖNLENMESİ

Çalışmanın adı: MEVSİMLİK GEZİCİ TARIM İŞÇİLİĞİNDE ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN ÖNLENMESİ

Çalışmanın Türü: Rapor

Çalışmanın Yazarı: Kalkınma Atölyesi,

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Eylül 2013, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 37

Amaç:

 

İçerik:
EĞİTİM İHTİYAÇ ANALİZİ
İlgili Mevzuat, Mevcut Durum ve Eğitim Programları
Mevzuat ve Kamunun Yükümlülükleri
Mevcut Durum ve İl Düzeyindeki Çalışmalar.
Mevcut Eğitim Programları
Eğitim İhtiyaç Analizi Saha Çalışması
Görüşmenin Genel Kapsamı
Görüşmelerden Elde Edilen Bilgiler
Yapılan Görüşmelere Dair Genel Değerlendirme
Görüşülen Tarafların Eğitim İhtiyacına Dair Genel Değerlendirme
Eğitim Programına Dair Öneriler
Kamu Çalışanları, Muhtarlar, Bahçe Sahipleri ve Tarım Aracılarının Eğitimlerine Yönelik Oneriler
Ailelerin Eğitimine Yönelik Öneriler
EĞİTİM PROGRAMI
Açılış Oturum

Oturum (1) Türkiye’de ve Dünya’da Mevsimlik Tarım işçiliği
Oturum (2) Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çocuklar İçin Koruyucu Çevre
Oturum (3) Mevsimlik Tarımda Çocuk İşçiliği ile Mücadele – Uygulama Örnekleri
Oturum (4) Mevsimlik Tarımda Çocuk işçiliğinin Önlenmesine Yönelik Rol ve Sorumluluklar – Yerel Düzeyde Yapılabilecekler
Kapanış Oturumu

Yöntem:

 

Alıntı:

 

Anahtar kelimeler:

Tarımda çocuk emeği, eğitim.

Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Türkiye Deneyimine Kapsamlı Bir Bakış

Çalışmanın adı: Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Türkiye Deneyimine Kapsamlı Bir Bakış

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: A.Şuğle.Çağlar,Uluslararası Çalışma Ofisi

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2009 ,Ankara.

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:

Amaç:

İçerik:

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO ) ve Çocuk İşçiliği

Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Uluslararası Programı (IPEC)

Çocuk İşçiliği: Küresel Bir Sorun

Türkiye’de Çocuk İşçiliğinin Doğası ve Yoğunluğu

2. Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Yolunda Ulusal Çabalar

Türkiye’nin Kalkınma Çerçevesi

Çocuk İşçiliğine Ulusal Yanıt

Çocuk İşçiliğine Karşı Özgün Ulusal Politika Geliştirilmesi

Başlıca Ulusal Kuruluşlar

3. ILO ‘nun IPEC Programı Aracılığı ile Teknik İşbirliği

IPEC’in Yaklaşımına Genel Bakış: Alanlar ve Stratejiler (1992-2007)

IPEC Programları (1992-1997)

IPEC Programları (1998-2003)

Zamana Bağlı Program (2004-2007)

Türkiye’de En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılması Projesi (2005-2007)

4. Çıktılar ve Kazanımlar

Ortakların Geniş Bir İttifakla Harekete Geçirilmesi

Kapasitelerin Geliştirilmesi

Duyarlılık ve Sosyal Seferberliğin Artırılması

Çocuk İşçiliği Bilgi Tabanının Geliştirilmesi

Çocuk İşçiliği ile Mücadelede Eğitimin Rolünün Artırılması

Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi ve Sona Erdirilmesi İçin Bölge Tabanlı

Sürdürülebilir Modellerin Oluşturulması

Çocuk İşçiliği İzleme Sisteminin Geliştirilip Ülke Çapında Yaygınlaştırılması (Çii)

Ailelerin Güçlendirilmesi

5. Başarı Unsurları

İlk Kuşak IPEC Ülkesi Olarak Türkiye: Vizyon ve Sorumluluk

Siyasi Liderlik ve Taahhüt

Çocuklara Yatırım Konusunda Ulusal Sahiplenme ve Politik İstek

Ulusal Hedeflere Ulaşmada Üçlü Yapıda İşbirliği

Hükümetin Sosyo Ekonomik ve Yapısal Reformları: Ulusal İvme ve Fırsatlar

Uygun Mevzuat ve Yaptırım Mekanizmalarının Varlığı

Politika Geliştirme ve Tutarlılık

Kapsamlı ve Bütüncül Yaklaşım

Makro ve Mikro Düzey Bağlantıların Birleştirilmesi, Sektörel Stratejiler ve İşbirlikleri

Ortaklık ve Katılım

ILO Ankara Ofisi ve IPEC Yönetim Ekibi

6. Öğrenilen Dersler

Çocuk İşçiliği Konusunda Bilgi ve Anlayışın Geliştirilmesi ve Eylemleri Destekleyici Verilerin Toplanması

Kurumsal Gelişim ve Kapasite

Savunu ve Medya İttifakı

Çeşitli Açılardan Çocuk İşçiliği ile Mücadele

Eğitim ve Çocuk İşçiliği

Çabaların Yoğunlaştırılması

Dahil etme, birleştirme, bütünleştirme,

Sürdürülebilirlik

Çalışmaların Gerek Saha Gerek En Yüksek Ulusal Düzeylerde Yapılması

Doğrudan Müdahaleler

İleriye Yönelik Olarak Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi: Yol Haritası

Çalışan Çocuklar Bölümü: Stratejik Program Liderliği

İşveren ve İşçi Kuruluşları: Temel Yapılar

İl Eylem Komiteleri: Katılımcı Yaklaşım Modeli

Bağlantıların Güçlendirilmesi: Kapsam ve Ölçek Büyütme

Kaynakların Harekete Geçirilmesi: İletişim ve Diyalog

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçilik, çocuk emeği.

Çalışan Çocukların Penceresinden

Çalışmanın adı: Çalışan Çocukların Penceresinden

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Milli Eğitim Sağlık Eğitimi Vakfı

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Temmuz 2008, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:

Amaç:

İçerik:
ÇOCUK HAKLARI
ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN NEDENLERİ
TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
ÇOCUKLAR NEDEN ÇALIŞIYOR?
TARIM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN ÇOCUK
ÇALIŞAN ÇOCUKLAR VE EĞİTİM
ÇALIŞAN ÇOCUKLARI BEKLEYEN RİSKLER
ÇALIŞAN ÇOCUKLARLA İLGİLİ ÇALIŞMA YAPAN KAMU KURUMLARI
SİVİL KURULUŞLARININ ÇALIŞAN ÇOCUKLARLA İLGİLİ ÇALIŞMALARI
TÜRKİYE’DE ÇIRAKLIK VE UYGULAMALARI
GEÇMİŞTE ÇIRAKLIK YAPMIŞ İŞYERİ SAHİPLERİNİN SÖZLÜ TARİH TANIKLIKLARI
TARIM SEKTÖRÜNDE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
SANAYİ SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR
TİCARET VE HİZMET SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR
SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLAR
ÇALIŞAN ÇOCUKLAR VE İŞVERENLER
ÇALIŞAN ÇOCUKLARA TOPLUMSAL BAKIŞ
ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN EN KÖTÜ BİÇİMLERİNİN ORTADAN KALDIRILMASI PROJESİ
ÇALIŞAN ÇOCUĞUN AİLESİ VE AİLE İLİŞKİLERİ
ÇOCUK İŞÇİLİĞİNDE TÜRKİYE’NİN VE DÜNYANIN KARNESİ
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ÇALIŞAN ÇOCUKLARA GENEL BAKIŞ (BELGESEL)
Alıntı:

 


Anahtar kelimeler:
Çalışan çocuk, çocuk emeği, tarımda çalışan çocuk, sanayi sektöründe çalışan çocuk, çocuk emeği.

Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Adı: Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: T.C.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü Çalışan Çocuklar Bölümü

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2009, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:

Amaç:

İçerik:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat BAŞESGİOĞLU
Büyükelçi Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Başkanı Marc PIERINI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Vali – Müsteşar Enis YETER
ILO Türkiye Direktörü Gülay ASLANTEPE
Sorun Bizim, Çare Birlikte
Panorama/ Bir Bakışta Dünyada Çocuk İşçilerin Durumu
Mercek/ Türkiye’de Çocuk İşçiliği Sorunu
Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi İçin Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi
Gündem/ Türkiye’de Çocuk İşçiliğinin EKBO Kaldırılması Projesi: AB-ÇSGB-ILO İşbirliği
İllerde Sürdürülen Faaliyetler
– Çankırı
– Elazığ
– Erzurum
– Kastamonu
– Ordu
– Sinop
– Van
Basında Projemiz

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçilik, çocuk emeği.

6. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu

Çalışmanın adı: 6. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu

Çalışmanın Türü:Kitap

Çalışmanın Yazarı: T.C Diyarbakır Valiliği

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:  2008, İstanbul

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:  319

Amaç:

İçerik:

Sempozyum Konuları
Sempozyum Programı
Sempozyum Eş Başkanlarının Konuşma Metinleri
Konferans ve Panel Konuşma Metinleri
Sokak Çocuklarının Sosyolojisi-Diyarbakır Örneği
Sosyal Hizmetler il Müdürlüğü’nün Diyarbakır’daki Çalışmaları
Yerel Yönetimlerde Çocuk Politikaları
Çocukların Sokağa Karşı Güçlendirilmesi Kapsamında STK’ların Rolü ve Etkinliği
Sokakta Çalışan Çocuklar ve Çocuk Satışı ile Çocuk Fuhuşu
Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar ve Madde Kullanımı
Sokakta Yaşayan Çocuklar, Madde Kullanımı ve Tedavisi
Sokaktaki Çocuklar, Bölge Yoksulluğu ve Sosyal Hizmetler
Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma Bağlamında Türkiye’nin Yerinden Edilenleri
Suça Bulaşmış Çocuk ve Baro Uygulamaları
Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şubesi Çalışmaları
Çalıştırılan Çocuklar ve Sosyal Hizmet Yaklaşımı
Sokak Çocukları Sorununun Sosyo Politiği (Sosyo-Demografik Nedenleri)
Korunmaya Muhtaç Çocuk Alanında Kurumsal Bakım; Islahhaneler
GAP BKİ Çocuk Okuma Odaları Projesi
Günübirlik Çözümlere Karşı Sosyal Politika
Çocuk İstismarının Toplumsal Boyutu
Çocuk İstismarında Dermatolojik Bulgular
Çocuk istismarında Psikiyatrik Tedavi Yaklaşımı
İstismar Edilen Çocuğun Hukuki Açıdan Korunması
Çocuk işçiler, Ulusal ve Uluslar Arası Mevzuat, Sorunlar ve Çözüm Yolları
Adana’da En Kötü Durumdaki Çocuk İşçiliği Çalışmaları
Çalışan Çocuk ve Sokak Çocukları ile ilgili Diyarbakır İl Eylem Planı
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Mesleki Eğitim Merkezi Uygulamaları
Ulusal ve Uluslar Arası Modeller
Grup Çalışmasına Katılımcıların Rapor Öncesi Hazırladıkları ve Sempozyum Sekreteryasına Ulaşan Metinler
Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocukların Ailelerine Terapötik Yaklaşım ve Aile Tedavisi
Sokakta Yaşayan Çocuklar ve Sokağa Düşme Riski Taşıyan Çocukların Topluma Kazandırılma Projesi
Grup Raporları
1. Grup Çalışması: Sokakta Yaşayan Çocuklarla ilgili Koruyucu Önleyici Hizmetler
2. Grup Çalışması: Risk Altındaki Çocuklar, Eğitim Politikaları, Çözüm Modelleri
3. Grup Çalışması: Kentsel Sorunlar Yerel Yönetimler ve Çocuk


Sözlü Bildiriler
AB Müzakere Sürecinde Türkiye’de Çocuk İşçiliği Sorunu
Çocuk istismarı Alanında Ekip Çalışması Örneği: Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma Merkezi
Diyarbakır’da Sokakta Çalışan Çocuklar
Diyarbakır 75. Yıl Çocuk ve Gençlik Merkezine Kayıtlı Sokakta Çalışan Çocukların Sağlık Düzeyi
Diyarbakır’da Tarımda Çalışan Kız Çocukları
Kent Yoksulluğunun Görünen Yüzü: Sokakta Çalışan Çocuklar
Sokakta Çalışan Çocuklar ile Yoksulluk Arasındaki ilişkinin Analizi: Diyarbakır Örneği
Sokak Çocukları Sorunun Sosyo Politiği (Sosyo-demografik Nedenleri)
Diyarbakır 75. Yıl Çocuk ve Gençlik Merkezindeki Sokakta Çalışan Çocukların Dermatolojik Muayene Bulguları
Sokakta Çalışan Öğrencilerin Eğitici Sosyal Faaliyetlere Yönlendirilmesi ve Eğitim Reh. Sağlanması Projesi
Sosyal Dışlanma ve Sokak Çocukları
Toplumsal Dayanışma ve Eğitim Merkezleri Olarak Okul
6. Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar Sempozyumu Hakkında Genel Değerlendirme
6. Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar Sempozyumu Değerlendirme Raporu
6. Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar Sempozyumu Sonuç Bildirgesi


Anahtar kelimeler:

Çocuk işçilik, çocuk emeği.

İŞÇİ ÖYKÜLERİ ÇOCUK İŞÇİLER

Çalışmanın adı: İşçi Öyküleri Çocuk İşçiler

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Tuncer Uçarol

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:  2007, Ankara.

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:

Amaç:

İçerik:

ÖNSÖZ: Disk / Genel-İş Genel Yönetim Kurulu
KİTABI HAZIRLAYANIN NOTLARI: Tuncer Uçarol
ABDULLAH BAŞTÜRK (fotoğraf)
A. KADİR PAKSOY: Ağaçlar Gibi (şiir)

ÇALIŞMAYI SEVEN ÇIRAK
Koca Yürek, Z. Şükran Topal
Halay Çeken Çocuklar, Hüseyin Güney
Eller, Tülin Çetin Bektaş
Krampon, Mete Karakul
Sümeyra, Zübeyde Seven Turan

İŞÇİ ÖĞRENCİ
ibram, Ali Polat
Kestirme, Volkan Pehlivan
Pancar, Afife Demirtaş
Kiralık Mustafa, Sevinç Tanyıldız

BİR SARI GÜLDÜR İŞÇİ ÇOCUKLARI
Sardunyalar, Şebnem Korkmaz
Adak, Erhan Ceylan
Utanmaktan Utanan Adam, Mustafa Oğuz

DELİKANLI İŞÇİLER
Pazarcının Oğlu, Metin Macit
Sıcaklar Kırıldı, Muzaffer Kale
Çelimsiz, Zübeyde Seven Turan
Cüzdan, Funda Özsoy Erdoğan
Erkanço, Murat Ümit Telör
ÖYKÜCÜLERİN ÖZGEÇMİŞLERİ

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçilik, çocuk emeği.

 

Sanatsal ve Kültürel Aktivitelerde Çalışan Çocuklar Pilot Araştıma Projesi Raporu

Çalışmanın adı: Sanatsal ve Kültürel Aktivitelerde Çalışan Çocuklar Pilot Araştırma Projesi Raporu

Çalışmanın Türü: Rapor

Çalışmanın Yazarı: Uluslararası Çalışma Ofisi

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2011, ANKARA(ILO)

Çalışmanın Dili: Türkçe, İngilizce

Sayfa Sayısı: 57 sayfa ingilizce-57 sayfa Türkçe

Amaç:

Araştırma sektörün daha iyi kavranmasını, sorunların belirlenmesini, çocukların kültürel ve sanatsal etkinliklerde istismarcı düzensiz-kuralsız biçimde çalıştırılmasını önleyecek olası çözümleri tartışmak üzere sektördeki tüm tarafların biraraya getirilmesini amaçlamaktadır.

İçerik:

Ulusal Ve Uluslararası Yasal
Avrupa Birliği (AB) Üye Devletlerindeki Düzenlemeler
Çalışma Koşulları Ve Gelişime İlişkin Bulgular
Çocuk OyunculukKariyeri Aşamaları
Set Ziyaretine İlişkin Bulgular
Yetişkin Oyuncularla Görüşme Bulguları
Eski Çocuk Oyuncularla Görüşme

Yönetmen, Yönetmen Yardımcısı, Yapım Asistanı, Yapımcı, Senarist ile Görüşme
Oyuncu Koçu ile Görüşme
Kast Ajans Temsilcileri ile Görüşme
Sendika Ve Meslek Birlikleri Temsilcileri ile Görüşme Bulguları
Resmi Kurum Temsilcileri ile Görüşme Bulguları
Çocuk Oyuncular ile Görüşme
Çocuk Oyuncu Anneleri ile Görüşme Bulguları
Çocuk Gelişim Uzmanları ile Görüşme Bulguları

Yöntem:

Yazın taraması, saha çalışmaları ve paydaş görüşmeleri

Alıntı:

Çocuk gelişim uzmanları ile yapılan görüşmeler sonucunda uzmanların tümü, günümüz itibariyle Türkiye’de gerçekleştirilen kültürel ve sanatsal faaliyetlerin(dizi, reklam, film vb. ) olumsuz koşullarda yapıldığını düşündüklerini ve bu nedenle bu faaaliyetler içerisinde yer alan çocuk oyuncular hakkında olumsuz bir bakış açısına sahip olduklarını; fakat çocukların gelişimine uygun koşullar ve şartların düzenlendiği takdirde çocukların kültürel ve sanatsal faaliyetler içerisinde çocuk oyuncu olarak yer almalarını uygun bulabileceklerini belirtmişlerdir.

 Anahtar kelimeler:
Sanatsal ve kültürel aktivitelerde çalışan çocuklar, çocuk emeği, çalışan çocuk.

 

 

Sanayi sitesinde çalışan çocuk işçilerin çalışma koşulları ve istismara bakışı

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Sanayi sitesinde çalışan çocuk işçilerin çalışma koşulları ve istismara bakışı

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı:  Gülcihan Arkan

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:2011,Gaziantep(Gaziantep Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Hemşirelik Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili:  Türkçe

Sayfa Sayısı:158

Amaç:

Bu çalışma, sanayi sitesinde çalışan çocuk işçilerin çalışma koşulları ve istismara uğrama durumlarını incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.

İçerik:

Giriş kısmında çalışan çocuk tanımına, dünya ve Türkiye genelinde çalışan çocuklara değinilmektedir. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında alan araştırmasına yer verilmektedir.

Yöntem:

Araştırmada veri toplama aracı olarak 72 sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır. Veriler SPSS paket programında değerlendirilmiş, istatistiksel analizler kullanılmıştır.

Alıntı:

Kahramanmaraş Küçük Sanayi Sitesinde çalışan 9-18 yaş arasındaki çocuk işçilerin çalışma koşullarını ve istismara bakışlarını belirlemek amacıyla yapılan araştırmada; Araştırmada katılanların %64.2’sinin 17-18 yaşında, %98.4’ünün erkek, %59.8’inin çekirdek ailede yaşadığı; %86.7’sinin ailesinin sosyal güvencesi olduğu; %78.7’sinin ilköğretim mezunu, %9.6’sının lise terk, %7.2‟sinin okula devam ettiği, %2.8’inin açık öğretim lisesi okuduğu, %1.6’sının lise mezunu olduğu, Çocukların %4.8’inin okuldaki başarısızlık, %2’ının ekonomik yetersizlik, %0.4’ünün kısa zamanda iş sahibi olmak için okulunu terk ettiği (s.121).

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçiliği, çocuk istismarı, çocuk emeği.

 

Dünyada ve Türkiye’de Çocuk İşçiliği ve Özel Bir Örnek Olarak İstanbul İlinde Otomotiv Küçük Sanayiinde Çalışan Çocuk İşçi ve Çıraklar

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Dünyada ve Türkiye’de Çocuk İşçiliği ve Özel Bir Örnek Olarak İstanbul İlinde Otomotiv Küçük Sanayiinde Çalışan Çocuk İşçi ve Çıraklar

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Haydar Okan Yıldırım

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:2008,İstanbul(Kadir Has Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Özel Hukuk Anabilim Dalı / Hukuk Bilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:  185

Amaç:

Bu çalışmanın temel amacı, çocukların erken yaşta çalışma hayatına girmeleri durumunda karşı karşıya oldukları riskleri ortaya koymaktır.

İçerik:

Öncelikle çocuk ve çocuk işçi kavramları tanımlanmış; daha sonra da çocuk işçiliğinin Dünya’daki ve Türkiye’deki tarihsel gelişimi üzerinde durulmuştur. Çocuk işçiliği dört ayrı grupta ele alınmış ve her bir gruptaki olumsuz etkiler
kendi iç dinamikleri içinde incelenmiştir. Çocuk işçiliğinin nedenleri arz ve talep faktörleri yönünden ayrı ayrı ele
alındıktan sonra, bu faktörlerin birbirlerini etkileme dereceleri üzerinde durulmuştur. Çocuk işçiliğinin sona erdirilmesine ilişkin gerek uluslararası düzeyde, gerekse ulusal düzeyde gerçekleştirilen hukuksal düzenlemeler ortaya konmuştur. İşçi statüsü dışında kalan çalışan çocuklar ele alınmış, bu çocukların çalışma hayatında karşı karşıya kaldıkları sorunlar üzerinde durulmuştur. Dolayısıyla çırak ve çocuk işçi ayırımı da kısaca ele alınmıştır.
Bir mesleki eğitim süreci olan çıraklık kurumunun geliştirilmesinin önemi üzerinde durulmuş, çocuk işçiliğini önleme adına yapılan çalışmalarda çıraklık kurumuna ağırlık verilmesinin gerektiği belirtilmiştir. Dünya’da ve Türkiye’de çalışan çocuklara ilişkin istatistikî veriler ortaya konmuştur. Dünya genelindeki istatistikî veriler için Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)‘nün; Türkiye genelindeki veriler için ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun son
verileri başvurulmuştur. Çocuk işçiliğinin iyileştirilmesine yönelik Dünya’da gerçekleştirilen projeler ele alınmış, ILO’nun çocuk işçiliğini önlemek için gerçekleştirdiği Uluslararası Çocuk İşçiğini Ortadan Kaldırma Programı (IPEC)’na ayrıntılı bir şekilde değinilmiştir. Çocuk işçiliği ile mücadelede ulusal eylem planı oluşturma zorunluluğu
üzerinde durulmuş; eğitimin, ekonomik politikaların, ekonomik özendiricilerin, geçerli ve güvenilir bilgi elde etme zorunluluğunun, daha önceki deneyimlerden yararlanmanın ve tarafların katılımının (aileler, çocuklar, sendikalar, işverenler, hükümet dışı kuruluşlar) önemi vurgulanmıştır. İstanbul ilinde otomotiv küçük sanayinde çalışan çocuk işçi ve çıraklara yönelik saha araştırması ile çocuk işçi ve çırakların sorunlarına değinilmiştir.

Yöntem:

Literatür taraması yapılarak,saha araştırması ile konu genişletilmiştir.

Alıntı:

Anket sonucunda çocuk işçilerin büyük bir kısmının, işvereni ile yazılı sözleşmesinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, İK. m. 8/III’e de uyulmamıştır. Diğer bir deyimle, çocuk işçi ile yazılı sözleşme yapmamış olan işverenlerin, çocuğa yazılı bir belge de vermedikleri tespit edilmiştir. Yazılı bir sözleşme olmadan çalışan birçok çocuk, kendi haklarının bilincinde olmadan işverenlerin emri altında çalışmaktadır. Konuya salt bir sözleşme açısından bakmamak gerekir. Zira, işveren ile sözleşmesi olmayan bu çocukların birçoğunun aynı zamanda sigortaları da yoktur. Bu açıdan
bakıldığında çocuk işçinin hakkını arama adına elinde hiçbir somut veri olmamakta, bu nedenle de işverenler yasal yükümlülüklerinden rahatlıkla kurtulabilmektedirler (s.123).

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçinin hakları, çalışan çocuk, çocuk emeği, ev işlerinde çalışan çocuklar, kırsal alanda çalışan çocuklar, sokakta çalışan çocuklar.

 

TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Çalışmanın Türü: Kurum Uzmanlık Tezi

Çalışmanın Yazarı: Mustafa Günöz

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2007,Ankara(ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI,TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 101

Amaç:

İçerik:

Çalışmanın birinci bölümünde, çocuk ve çocuk işgücü kavramları ele alınmakta,Türkiye’de çocuk işçiliğine neden faktörler irdelenmekte ve Türkiye’de çocuk işgücü istihdamının yapısı incelenmektedir.Çalışmanın ikinci bölümünde, çocukların çalışma hayatında korumayı amaçlayan uluslar arası ve ulusal düzenlemeler yer almaktadır.Uluslar arası

düzenlemeler, genellikle Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün bu konuda kabul ettiği sözleşmelerden, ulusal düzenlemeler ise çocukişçiliği konusunda hükümler içeren çeşitli yasalardan meydana gelmektedir.Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, çocuk işçiliğini önlemeye yönelik politikalar,özellikle ILO/IPEC programı incelenmekte, bu program kapsamında yapılan çalışmala rkonusunda bilgi verilmekte, çocuk işçiliğini önleme konusunda çalışma yapan kamu kurum kuruluşları ile sivil toplum örgütlerini tanıtılmakta ve bu kuruluşların çocukişçiliği konusunda gerçekleştirdikleri faaliyetler ele alınmaktadır. Sonuç ve öneriler bölümünde ise, Türkiye’de çocuk işçiliğini önlemeye yönelik tespit edilen çözüm öneri sunulmaktadır.

 

Yöntem: Literatür tarama yöntemi kullanılmaktadır.

Alıntı:

Çalışan çocuk sayısı Kent-Kır ayrımında incelendiğinde, 1994’ten itibaren kentlerde çalışan çocuk sayısının azalmasına rağmen bu azalma hızının yavaş olduğu,kırda ise çalışan çocuk sayısında çok büyük düşüşün olduğu görülmektedir. 1994’de çalışan çocukların % 27’si kentte, % 73’ü kırda istihdam edilirken, 2006’da çalışan
çocukların % 48’i kentte, % 52 ise kırda istihdam edilmektedir(s.29).

Anahtar kelimeler:

Çalışan çocuklar,çocuk işçiliği,çocuk emeği.

 

 

Çokuluslu Şirketlerin Çocuk Emeğini Düzenleme Girişimleri

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Çokuluslu Şirketlerin Çocuk Emeğini Düzenleme Girişimleri

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Banu Güler

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010, Bolu(Abant İzzet Baysal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Bölümü / İşletme Anabilim Dalı / İşletme Bilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 79

Amaç:

Çalışmanın temel amacı, çokuluslu şirketlerin çocuk emeği sömürüsü konusunda sorumluluklarının olup olmadığını ve mevcut olumsuz durumu ortadan kaldırabilmek için ne tür çabalar içine girdiklerini belirlemektir.

İçerik;

Bu çalışmada, çokuluslu şirketlerin çocuk emeğini düzenlemek amacıyla geliştirdikleri uygulamalar olarak küresel emek standartları, sosyal sorumluluk standardı ve sosyal etiketleme incelenmiştir. Çalışmanın, çokuluslu şirket yapılanmalarından etkilenen çocukların içinde bulundukları durumun ve nasıl ve neden çalışma hayatından uzaklaştırılması gerektiğinin anlaşılması bakımından önem taşıdığı düşünülmektedir.

Yöntem;

Nicel yöntem kullanılmıştır.

Alıntı;

Türkiye’de çocuk işçiliği, Cumhuriyet’in ilk kurulduğu yıllarda ekonomisinin ağırlıklı olarak tarıma dayalı olmasının doğal bir sonucu olarak aile ve akraba işlerinde yoğunlaşmıştır. Çocuk işçiliğine yönelik ilk yasal düzenleme 1921 yılında Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun olmuştur (Çelik,2005) (s.27).

Anahtar kelimeler:

Çocuk emeği, çokuluslu şirketler, çocuk sömürüsü.

Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikayesi-Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Ekonomi-Politiği

Çalışmanın adı: Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikayesi-Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Ekonomi-Politiği

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Servet Gün

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010,Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 196

Amaç:

Çalışmanın amacı sokakta çalışan çocuklar sorunsalına ışık tutabilmektir.

İçerik:

Birinci bölümde yoksulluk kavramına, ikinci bölümde Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikâyesi: İlkelSermaye Birikim Süreçleri Ve Mülksüzleşme, üçüncü bölümde Dünyada, Türkiye’de Çocuk Emeği Ve Sokakta Çalışma, dördüncü ve son bölümde Yoksulluk Döngüsünün Sırrı: Sokakta Çalışma(Mersin Örneği) başlıklarına yer verilmektedir.

Yöntem:

İlk üç bölümde literatür üzerinden gidilmekte ve son bölümde Mersin örneği ile alan çalışması ile desteklenmektedir.

Alıntı:

Ekonomi politikaları ve yeniden iskân politikalarının bir sonucu olarak mülksüzleştirilen, geçim araçlarından koparılan ve hayatta kalabilmelerinin en temel araçları metalaştırılmış bulunan bu insanlar, zaten yoksul olan hayatlarından alınıp yeni liberal politikalarla dejenere edilmiş bir kent piyasasına, sefaletin içerisine, kentlerin yeni proleterleri olarak sürülmüşlerdir… İşte sokakta çalışan çocukların hikâyesi de bu noktadan sonra başlamaktadır. Gündelik yaşam artık nakit paraya bağlı hale geldiğinden bu yeni süreçte hayatta kalabilmek için hane üyeleri akıl almaz çarelere sığınmak zorunda kalmıştır. Çarelerden en akıl almaz olanı da hane üyesi çocuğun gelir getiren bir işte yani sokakta çalıştırılmasıdır

Anahtar kelimeler:

Sokakta çalışan çocuklar, göç ve yoksulluk, çocuk emeği.

 

Şahinli, A.M.; Şahbaz, N.(2013); “Çocuk İşgücü Potansiyeli: Türkiye, Kent, Kır”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt 15, Sayı 3, s.29-46.

Şahinli, A.M.; Şahbaz, N.(2013); “Çocuk İşgücü Potansiyeli: Türkiye, Kent, Kır”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt 15, Sayı 3, s.29-46 .

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 21

Kapsam:

Çalışmada, Ekim 1994, Ekim 1999 ve 2006 yılında Türkiye İstatistik Kurumu’nun yapmış olduğu çocuk işgücü anketi sonuçlarından yararlanılarak çocuk işçiliğinin potansiyeli incelenmiştir.

Makaleden Bir Alıntı:

Türkiye ve kent bazında çocuk sayısında artış mevcutken, kır bazında azalış söz konusu olmuştur. 15-17 yaş grubunda çocuk sayısında Türkiye ve kır ayrımında düşüş gözlenirken, kent bazında artış gözlenmiştir. Tüm yaş gruplarında istihdam edilen çocuk sayısında düşüş mevcutken, ev işlerinde çalışan çocuk sayısında yükseliş mevcuttur. Çalışmayan çocukların sayısında tüm yaş gruplarında azalış söz konusu olmuştur (s.38).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk işgücü, çocuk emeği.

 

Kayhan, N.(2012); “ÇOCUK İŞÇİLİĞİ, IPEC DENEYİMİ IŞIĞINDA SANAYİDE ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SORUNLARI”, Hukuk ve iktisat Araştırmaları Dergisi ,Cilt 4, Sayı 1,s. 187-200.

Kayhan, N.(2012); “ÇOCUK İŞÇİLİĞİ, IPEC DENEYİMİ IŞIĞINDA SANAYİDE ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SORUNLARI”,  Hukuk ve iktisat Araştırmaları Dergisi ,Cilt 4, Sayı 1,s. 187-200.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 29

Kapsam:

2010’da Oto tamir ve bakım iş yerlerinde çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi ve iyileştirilmesi amaçlı ÇSGB-İş Teftiş Kurulunca proje denetimleri gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede makalede dünyada ve Türkiye’deki çocuk işçiliğine ilişkin bilgi verilmesinin yanında yürütülen söz konusu projenin bulguları değerlendirilmektedir.

Makaleden Bir Alıntı:

Ayrıca okula gitmemiş olanların yaklaşık yüzde 64,6’sı ise kızdır(www. tüik.gov.tr). TÜİK ‘e göre, halen çalışan çocukların eğitim durumu ise en fazla ilköğretim mezunudur. Bu durumda bu çocuklar getirisi çok düşük işlerde vasıfsız işçi olarak çalışmaktalar. Mevcut yetersiz eğitim durumları ise gelecekte bunların daha iyi şartlarda iş imkanları elde etmelerine fırsat vermeyecektir (s.196).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk emeği, çocuk işçiliği, çocuk sömürüsü, yoksulluk, oto sanayi.

 

Tor,H. (2010). “Türkiye de Çocuk İşçiliğinin Boyutları”, Zeitschrift Für Die Welt Der Türken(Türklerin Dünyası Dergisi)/ Journal of World of Turks ; EBSCO, DOAJ IndexCopernicus 8211; ZDB-DNB v.b., Vol 2(25-42).

Tor,H.(2010). “Türkiye de Çocuk İşçiliğinin Boyutları”, Zeitschrift Für Die Welt Der Türken(Türklerin Dünyası Dergisi)/ Journal of World of Turks ; EBSCO, DOAJ IndexCopernicus 8211; ZDB-DNB v.b., Vol 2(25-42).

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 14

Kapsam:

Bu çalışma Türkiye’de çalışan çocukların sayısal durumlarını, sektörlere göre dağılımını, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından gerçekleştirilen çocuk işgücü araştırmalarının verilerine göre analiz etmeyi amaçlamakta ve Türkiye’de çalışan çocukların durumuna değinmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Eğitim sorunu, çocuk işçiliğinin önemli bir boyutu olup yoksulluğu dayaratan etkenlerin arasındadır. Eğitim düzeyi yükseldikçe, yoksul olma riski azalmaktadır. Türkiye’de okuryazar olmayan % 11.27’lik nüfusta yoksulluk oranı% 41.07 iken; yüksek okul, fakülte ve üstü eğitimli % 3.79’luk nüfusta yoksulluk oranı% 1.57’ye düşmektedir(s.32).

 

Bazı Anahtar Sözcükler:
Çalışan çocuk, çocuk işçilik, yoksulluk, eğitim.
 

Çocuk İşçi Olmak, Çocuk İşçiliğine Retrospektif Bir Bakış

Çalışmanın adı: Çocuk İşçi Olmak, Çocuk İşçiliğine Retrospektif Bir Bakış

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Ercüment Erbay

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2008, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 157

Amaç:

Çalışma çocukluk dönemlerinde çalışmış yetişkinlerin bu süreci nasıl değerlendiklerini ve çocuk işçiliğine nasıl baktıklarını ortaya koymak amacıyla tasarlanmıştır.

İçerik:

Çocuk işçiliğinin çocuklar için zararlı bir süreç olduğu iddiası ile başlayan çalışmanın sonucunda doğrulanmaktadır.

Yöntem:

Alan araştırması ve yüz yüze görüşme tekniğinden yararlanılmaktadır.

Alıntı:
Küçük bedenleri normal ve sağlık gelişmesini gerçekleştiremezken, ruhları da yaralanır(s.62).

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçiliği, çocukluğunda çalışmış yetişkin, çalışan çocuk, çocuk emeği.

 

 

Avşar,Z.Öğütoğulları,E.(2012), “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Stratejileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi , 2012/1, ss. 9-40.

Avşar,Z.Öğütoğulları,E.(2012), “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Stratejileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi , 2012/1, ss. 9-40.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:29

Kapsam:

Çocuk işçiliği nedir, çocuk işçiliğinin tarihsel gelişimi  ve çalışan çocuklarla ilgili Diğer Kurumlar Tarafından Uygulanan Projeler gibi konulara değinmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Diğer yandan, hızlı nüfus artışı, köyden kente yoğun göç, ekonomik yetersizlik gibi nedenlerle aile kentte barınabilmek için zorunlu eğitimini tamamlayan her çocuğu para kazanmaya zorlamıştır. Yapılan araştırmalarda kentlerde çok çocuklu aile reislerinin çalışma eğilimlerinin düştüğü tespit edilmiştir. Aile reisi, çalışan çocuklarının gelirlerini toplayan ve bunlarla ailenin geçimini sağlayan bir organizatör durumuna gelmektedir.Konuyu ülke ekonomisi açısından ele alacak olursak, çocuk işçiliği yoksul ailelerin hayatta kalma stratejisinin bir parçasıdır. Bu da ücretlerin aşağı düşmesini sağlayan işçi havuzunu genişletir. Kitlesel çocuk işgücü ayrıca işverenleri yeni teknolojiye yatırım yapmaktan caydırır(s.15).
Bazı Anahtar Sözcükler:
Çocuk işçiliği, çocuk işçiliği ile mücadele, iletişim stratejileri.
 

Küresel perspektiften Türkiye’de çocuk emeği: İstanbul’da çalışan çocuklar üzerine bir vaka çalışması

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Küresel perspektiften Türkiye’de çocuk emeği: İstanbul’da çalışan çocuklar üzerine bir vaka çalışması

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: EVRİM ALTINTAŞ

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2006,İstanbul(Koç Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: İngilizce

Sayfa Sayısı: 207

Amaç:

Türkiye’de kentsel alanlarda çocuk emeği olgusu nu irdelemek ve sorunun altında yatan temel nedenler ile konunun sosyo-ekonomik arka planını araştırılmaktır.

İçerik:

Bu çalışma Türkiye’de çocuk emeği olgusunu İstanbul ölçeğinde çok boyutlu ve bağlama dayalı bir sosyal gerçeklik olarak irdelemektedir

Yöntem:

Alan çalışması yöntemi kullanılmakta, araştırmada gözlem ve derinlemesine görüşme tekniği kullanılmakta, bu bağlamda kapalı mekanlarda ve sokakta çalışan çocuklar ve konunun diğer aktörleri ile görüşmeler yapılmaktadır.

Alıntı:

Anahtar kelimeler:

Çocuk emeği, sokakta çalışan çocuklar.

 

Türkiye`de çalışan çocukların istismarı: Ankara Ulus sanayi bölgesi örneği

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Türkiye`de çalışan çocukların istismarı: Ankara Ulus sanayi bölgesi örneği

Çalışmanın Türü: Doktora Tezi

Çalışmanın Yazarı: ÖZGE YALÇIN

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2004,Ankara(Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 191

Amaç:

İçerik:

Emek piyasasının değişim ve dönüşümleri ve bu değişimlerin Türkiye’deki yansımaları tarihsel bir perspektifle ele alındıktan sonra, bu emek piyasasının önemli bir olgusu ve aynı zamanda da sorunu olan çocuk işçiliği Ankara’da Sanayi Bölgesinden seçilen örneklemden yola çıkılarak tartışılmaktadır.

Yöntem:

Literatür tarama yöntemi kullanılmakta,alan çalışması ile desteklenerek tartışılmaktadır.

Alıntı:

Anahtar kelimeler:

Çocukların çalışma koşulları,çocukların istismarı,çocuk sömürüsü.

Yoksulluk Döngüsü Bağlamında Sokakta Çalışan Çocuklar

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Yoksulluk Döngüsü Bağlamında Sokakta Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Türü: Doktora Tezi

Çalışmanın Yazarı: SERVET GÜN

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010,Ankara(Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 185

Amaç:

İçerik:

Çalışma boyunca, yoksulluk bağlamındaki çocuk emeği olgusunun ancak işçi sınıfı oluşumu kuramı içerisinde açıklanabileceği; gerek yoksulluk gerekse de çocuk emeği olgularının bağımsız açıklayıcı kuramlarını geliştirmenin mümkün olmadığı, tezi geliştirilmiştir.

Yöntem:

Literatür tarama yöntemi kullanılmakta, dördüncü ve son bölümde alan çalışması ile desteklenmektedir.

Alıntı:

Ülkemizde çocukların sokakta çalışması olgusu yeni değildir; ama son yıllarda hem sokakta çalışan çocuk sayısında bir artış olmuş; hem de bu artışa bağlı olarak sokaklarda yapılan “iş”in çeşitliliğinde artış olmuştur(s.7).

Anahtar kelimeler:

Yoksulluk, sokakta yaşayan çocuklar, çocuk emeği, ilkel sermaye birikimi, mülksüzleşme.

 

Gelişmekte olan ülkelerde çocuk işçiliği sorunu: 1980 sonrası Türkiye örneği

Bölüm: Tezler

Çalışmanın adı: Gelişmekte olan ülkelerde çocuk işçiliği sorunu: 1980 sonrası Türkiye örneği

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: SEVİNÇ ARZU ULUOĞLU

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010,Kars(Kafkas Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İktisat Bölümü / Sosyal Bilimler Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 280

Amaç:

Çocuk işçiliğinin en önemli iki nedeni olan yoksulluk ve eğitimsizliğin yanı sıra çocuk işçiliğine neden olan yetişkinlerin işsizliği, çarpık kentleşme, küreselleşme, ebeveynlerin eğitim durumu, sosyal dışlanma, çocuk emeğinin ucuz olması, organize olmamış iş yaşamı, kayıt dışı ekonomi, iç ve dış göç, hızlı nüfus artışı, işçi haklarının baskı altın tutulması ve cezaların az olması gibi diğer faktörleri ve çocuk işçiliğinin önlenmesi için alınması gereken önlemleri ortaya koymaktır.

İçerik:

Yöntem:

Literatür tarama yöntemi kullanılmıştır.

Alıntı:

Anahtar kelimeler:

Çalışan çocuk, çocuk emeği, çocuk işgücü.

 

Fişek,A.G.(2014); “ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN DURUMU 2012”, Çalışma Ortamı Dergisi,Sayı:134,Mayıs-Haziran. s,12-15.

Fişek,A.G.(2014); “ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN DURUMU 2012”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:134, Mayıs-Haziran. s,12-15.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:-

Kapsam:

2012 yılına ait verilere yer verilirken çalışan çocukların çalışma yaşamına girme nedenlerinden, çalışma yaşamındaki tehlikelere kadar çalışan çocuklara yönelik geniş kapsamlı bir makaledir.

 

Makaleden bir Alıntı:

Ama çocuk emeği hala sürmektedir. Çünkü onun varlık nedenini oluşturan ekonomik ve sosyal temel sürmektedir. Bizler başta nitelikli ve kesintisiz örgün eğitimin yurt düzeyinde yükseltilmesi olmak üzere, etkin bir sosyal politika ile çocuk emeği ile baş edebiliriz. Bu bilinçle, kısa erimde, çalışan çocukların yaşamını kolaylaştırmalı ve onların yanında durmalıyız. “ÇocukEmeğinin Kabul Edilemez Biçimlerinde” çalışmalarına kesinlikle izin vermemeliyiz. Tehlikeli işlerde çalışan çocukların, bu tehlikelerden korunmaları, sağlıklarının yakından izlenmesi için, sürekli örgütlenmeler oluşturmalıyız. Çırakların eğitildiği “Mesleki Eğitim Merkezleri”nde hem eğitimin kalitesini çok arttırmalıyız; hem de okulda daha çok zaman geçirmelerini sağlamalıyız. Bu ek sürelerde, “benlik gelişimlerini tamamlamaları, kentli kimliğini geliştirimeleri” için yoğun sosyal ve kültürel programlar uygulamalıyız. Çocukların erken yaşta çalışma yaşamına atılmasına olanak veren
.Kesintili eğitim uygulaması
.Dışarıdan okuyabilme olanağı
.Köylerde okulların geç açılma ve erken tatil edilmesi uygulaması vb.son vermeliyiz(s.15).

 

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çalışan çocuk, çocuk emeği, çıraklık.

(2014)”ONLAR DA ÇIRAKTI : İSHAK AKPINAR”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:135,Temmuz-Ağustos.S,6-7.

(2014)”ONLAR DA ÇIRAKTI : İSHAK AKPINAR”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:135,Temmuz-Ağustos.S,6-7.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

12 yaşında bir çocuğun çalışma yaşamına girmesini ve çıraklığa nasıl başladığının anlatıldığı makalede bir yaşam öyküsüne yer verilmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Ustalardan çok dayak yedim. Bu üç-dörtyıl sürdü. Ustalar, hoyrat ve kaba insanlardı; ben bunca yıllık ustabaşıyım, ne bir çalışana ne de kendi çocuklarıma fiske vurdum. Ama Mustafa Amcanın beni çok kolladığını ve tüm yaşamımı

çekilir hale getirdiğini söylemeliyim. Ama ben de çok sabrettim. Niye sabrettim? Durumumuz yoktu; imkanımız yoktu; mecbursun. Sonuçta katlanmaktan başka çarem yoktu. Siyah renkli ucuz lastik çarık benzeri ayakkabılar (Gislavet denir) giyerdik. Şimdi çocuklar ayakkabı beğenmiyorlar. Çok fazla elbisem olmadı; neredeyse hem aynı gömlek pantolonlarla gider gelirdik. Çıraklığımda hiç iş kazası geçirdiğimi anımsamıyorum. Ama bir kez az daha ağır bir şekilde yaralanıyordum(s.6).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çıraklık, çırak, usta-çırak ilişkisi, eğitim.

 

 

Öztürk, M. (2013) “İktidarın Çocuk Hali”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:129, Temmuz-Ağustos. S,19-22.

Öztürk, M. (2013) “İktidarın Çocuk Hali”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:129,Temmuz-Ağustos.S,19-22.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 7

Kapsam:

V.Mülkiye Genç Sosyal Politikacılar Kongresi’nde (Ankara, 18Ekim 2012) sunulan bildiriden geliştirtirilen makalede
çalışan çocuk sorunsalına değinilmektedir. Çalışma “çalışan çocukların” ne olduğunu saptamaya, bundan sonra da çalışan çocuklar üzerindeki söylemsel iktidarın göstergelerini aramaya odaklanmaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

1. Çocuğun tanımlanması başlı başına bir önemli meseledir. Ne yazık ki on sekiz yaş altındakilere ‘çocuk’ deyip
işin içinden çıkmak o kadar da kolay değildir. Kişinin fiziksel, sosyal ve psikolojik gelişimi göz önünde bulundurulmalı ve gerekiyor ise ‘çocuk’ tanımı üzerine yeni ampirik çalışmalar yapılmalıdır. Bu araştırmadan çıkan sonuç ‘çocuk’ tanımının: özne için iş yaşamı dışında gerçekleştiği, üstyapı için ise çıraklıkla özdeş tutulduğu görülmektedir. Böyle bir çelişki, kişinin ileride çocukluğunu yaşayamadığını düşünmesi ve bu açıdan eksik kaldığını hissetmesi ile sonuçlanmaktadır. Ama daha ötesi, hayatlarında böyle bir iş hayatı ve buna bağlı olarak böyle bir hayat tarzından başka bir yol görememektedirler.
2. Çalışan çocuklar üzerinde kurulan bu iktidar mekanizmaları devlet, üstyapı ve gelenekler çerçevesinde kendini var etmektedir. Bu iktidar çalışan bireylerin kendilerini var etme süreçlerini ancak ve ancak bu üstyapı ile bütünleştiklerinde mümkün kılmaktadır. O halde bu bütünleşmeyi sağlayamayan bireyler çark tarafından öğütülecek ve dışlanacaktır(s.22).
Bazı Anahtar Sözcükler:

Çırak, usta-çırak ilişkisi, sosyal politika, çalışan çocuk, çocuk emeği.

 

 

Akpınar,T.(2013) “Dünya Çocuk Emeği ile Mücadele Günü : Hayvanlarına Daha Saygılı Davranıyorlar”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:129, Temmuz-Ağustos.S,6-7.

Akpınar,T.(2013) “Dünya Çocuk Emeği ile Mücadele Günü :Hayvanlarına Daha Saygılı Davranıyorlar”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:129,Temmuz-Ağustos.S,6-7.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 9

Kapsam:

 Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization-ILO) 2002 yılında 12 Haziran’ı Dünya Çocuk Emeği ile Mücadele günü ilan etmekte ve o zamandan beri,  her yıl, 12 Haziran’da çocuk emeği sorununa dikkat çekmek için birtakım etkinlikler düzenlemektedir. 2013 yılı etkinlikler, “ev işlerinde çocuk işçiliğine hayır” teması etrafında gerçekleştirilmiş ve makalede de bu temaya, ev işlerinde çalışan çocuklara, çocuk emeği sömürüsüne dünyadan örnekler ile yer verilmektedir.
Makaleden bir Alıntı:
ILO’ya göre, çocukların ev işlerinde çalıştırılmasına karşı yürütülen mücadelede, en başta gelen sorunlardan biri, çocukların ev işlerinde çalıştırılmasının birçok ülkede noramal bir durum olarak görülmesi ve çocuk işçilik olarak kabul edilmemesidir. Ev işlerinde çalışan çocukların durumunu, bir saha araştırmasıyla, daha yakından inceleyen Jonathan Blagbrough, bu çocukların içinde bulunduğu insanlık dışı koşulları gözler önüne seriyor. Blagbrough’un çalışması “Hayvanlarına daha saygılı davranıyorlar (They respect thier animal more)” başlığını taşımaktadır. Anlaşılacağı gibi,bu başlık, ev işlerinde çalışan çocukların, çalıştıkları evlerde bulunan hayvanlara kıyasla nasıl bir konumda buLunduklarını ima etmektedir. Bu başlıkta kullanılan ağır dil, araştırmacıya değil, görüşme yapılan bir çocuk işçiye ait (s.6).
Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk emeği,ev hizmetlerinde çocuklar,çocuk emeği sömürüsü.
 

Yayman,O.(2012); “Karıncalar Mesaide”,Cumhuriyet-Ege Gazetesi, Aktaran; Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:124, Eylül-Ekim.S,2-4.

Yayman,O.(2012); “Karıncalar Mesaide”, Cumhuriyet-Ege Gazetesi, Aktaran; Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:124, Eylül-Ekim.S,2-4.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Gazete yazısı; tarımda çalışmak için çoluk-çocuk Saruhanlı-Manisa bölgesine gelenleri ele almaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Aileleriyle birlikte çadırda yaşayan mevsimlik işçiler tıpkı karıncalar gibi kışın ayakta kalabilmek için yaz döneminde canla başla çalışıyor(s.5).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk emeği, çalışan çocuklar, tarımda çocuk emeği.

 

Maraşlıoğlu ,Cengiz,F.(2012) “Göz Göre Göre Kullanılan Çocuk Emeği”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:124,Eylül-Ekim.S,22.

Maraşlıoğlu ,Cengiz,F.(2012) “Göz Göre Göre Kullanılan Çocuk Emeği”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:124,Eylül-Ekim.S,2-4.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Makalede; Amerika Birleşik Devletleri Çalışma Bakanlığı tarım işçiliğinde kullanılan çocukların tehlikeli işlerde çalıştırılmasının engellenmesine yönelik hazırlıkta olduğu yönergeye, tarımda çalışan çocuklara ve Hindistan’dan çocuk sömürüsüne  yer verilmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO), Hindistan’da 5 ile14 yaş arası çalışan çocuk sayısının 12.6 milyon olduğunu açıkladı. Bu sayının yüzde yirmisinin evde çalışanlardan oluştuğunu belirtti. Başka örgütlere göre bu sayının 45 milyonun da üstünde bir rakam olduğu görüşünde. UNICEF Hindistan’daki çocuk işçiliğinin dünyadaki öteki ülkelere göre çok fazla olduğunu açıkladı. Hindistan’da, çalıştırılmak istenen bu çocuklar ya aileleri tarafından ya iş bulma ajansları tarafından satılmakta, ya da kaçırılarak zorla çalıştırılmaktadır. Çocukların hemen hepsi ülkenin yoksul bölgelerinden gelen çocuklardır. Yoksul aileler, gelir sağlamak için çocuklarını satmaktadır. Aileleri tarafından çalıştırılan çocuklar üretimde, ev hizmetlerinde ve seks ticareti içinde tutulmaktadır. Hindistan 2011 yılı suç istatistiklerine göre ülkede 32.000’den fazla çocuk kayıptır (s.3).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk emeği, çalışan çocuklar, tarımda çocuk emeği, aile işçisi çocuklar.

(2012) “Çocuk İşçilikle Mücadele Günü”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:123,Temmuz-Ağustos.S,22.

(2012) “Çocuk İşçilikle Mücadele Günü”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:123, Temmuz-Ağustos.S,22.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

“12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü” ile birlikte çalışan çocuklar sorunu ele alınmaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Prof.Dr.A.Gürhan Fişek, NTV-gece haber’in konuğu oldu. Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü dolayısıyla, Türkiye’de çocuk işçiliğiyle mücadelenin durumu ve önündeki engelleri anlattı. Konuşmasının özeti şöyle:“Çalışan çocuklar, çok değişik sektörlerde çalışmaktadırlar. En çok da tarım alanında çocukların istihdam edildiğini görmekteyiz. Hele kız çocukları açısından konuya yaklaşırsak bu daha da geniş bir kitleyi kapsar. Çocuklar genellikle gözlerden uzakta çalışırlar. Onun için de toplum onları görmez, gönlündende uzak tutar. Bu konuda kamuoyu duyarlılığı ancak büyük çabalardan sonra uyandırılabilmektedir.
Bazı Anahtar Sözcükler:
Çocuk işçilik ile mücade, 12 Haziran, çalışan çocuk, çocuk emeği, Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı

Servet,G.(2012) “Adalet ve Çocuk”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:123,Temmuz-Ağustos.S,2.

Servet,G.(2012) “Adalet ve Çocuk”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:123,Temmuz-Ağustos.S,2.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 3

Kapsam:

Adalet  ve kapitalizm kavramları ile çocuk işçiliğine değinilmektedir.
Makaleden bir Alıntı:

Çocukluğu elinden alınmış bir “çocuk” ile çocukluktan çıkmak için liseyi, belki de üniversiteyi bitirmeyi bekleyen
bir diğeri için adalet kavramı aynı anlama gelebilir mi? Başyargıcın kararları, adaletin göreli olduğunu ortaya koymuyor mu? Nasıl her on yaşındaki kişi çocuk olamıyor ve de kalamıyorsa, herkesi kucaklayan bir adalet de olamıyor işte. En azından günümüz dünyasında bu böyle! “12 Haziran Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü” diye bir günün olmadığı bir dünyada yaşamak dileğiyle(S.2).
Bazı Anahtar Sözcükler:
Çocuk işçilik ile mücadele günü, yoksulluk,çalışan çocuk.

Akpınar, T.(2012) “Bradford’un Milleri – 1 Küçük Üreticilikten Dünya Yün Başkentine”,Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:120,Ocak-Şubat.S,16-17.

Akpınar, T.(2012) “Bradford’un Milleri – 1 Küçük Üreticilikten Dünya Yün Başkentine”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:120,Ocak-Şubat.S,16-17.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 3

Kapsam:

Makalede; Bradford kentinin birçok farklı insana ev sahipliği yapmasının arkasında yatan sosyal olgulardan uluslararası işgücü göçüne değinilmekte ve bölgedeki tekstil fabrikası Salt’s Mill çalışma koşulları, çalışma biçimleri ve kötü koşullarda çalıştırılan çocuk işçiler gibi sosyal politikanın uğraş alanları ile birlikte ele alınmaktadır.
Makaleden bir Alıntı:
Bay Titus Salt’un işçilerinin sorunlarına duyarlı ve onların içinde bulunduğu yoksulluğa çözüm arayışının onu böyle bir projeye yönelttiği düşünülmektedir. Bu örnekte “paternalizm” kavramının somut bir içeriğini görmekteyiz. Paternalizm kavramı ilk bakışta olumlu ve iyi kalpli patronların olduğu izlenimini uyandırsa da aslında acı bir gerçeğe işaret etmektedir. Bu kavram belki de patronların işçilerine davranış biçimi üzerinden değil de işçiler üzerinden üretilmiş bir kavramdır! Neden bu kavram kullanılmaktadır ve patron babaya benzetilmektedir? Çünkü işçiler aslında çocuktur. Bay Salt’un ve diğer patronların işçilerinin çoğunluğunu 9-12 yaş arası çocuklar oluşturmaktadır. Çocuk işçiler o dönemlerde ağır çalışma koşulları yanında salgın hastalıklarla da boğuşmak zorundadır. Çok kötü koşullarda barınmaktadırlar. Hostel adı verilen barınma yerlerinde 300-400 çocuk birlikte kalmakta ve aynı banyo ve tuvaleti kullanmaktadır. Hatta 1802 yılında İngiliz Parlamentosu’nda kabuledilen “Çırakların Bedeni ve Manevi Sağlıkları HakkındaYasa”dan öğrendiğimize göre, yatma-kalkma yerlerinde, kız ve erkek çocuklar ayırımı gözetilmemektedir(s.17).

 

 Bazı Anahtar Sözcükler:
Bradford Endüstri Müzesi ve çocuk işçiler, çocuk emeği, çocuk sömürüsü, çalışma koşulları, Salt’s Mill, yün başkenti.

Akpınar, T.(2012) “Bradford’un Milleri – 2 Sıcak Yünün Soğuk Yüzü – Çocukların Sırtındaki Başkent”,Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:121,Mart-Nisan.S,18-20.

Akpınar, T.(2012) “Bradford’un Milleri – 2 Sıcak Yünün Soğuk Yüzü – Çocukların Sırtındaki Başkent”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:121,Mart-Nisan.S,18-20.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5

Kapsam:

Makalede; 1870’lerde inşa edilen ve Moorside Mills olarak bilinen eski bir tekstil fabrikası olan ve 1970 yılında müze haline dönüştürülen Bradford Endüstri Müzesi dönemin çalışma koşulları, çalışma biçimleri ve kötü koşullarda çalıştırılan çocuk işçiler gibi sosyal politikanın uğraş alanları ile birlikte ele alınmaktadır.
Makaleden bir Alıntı:
Tekstil endüstrisinde çocuk işçilik çok yaygındır ve ne yazık ki çocuk işçiler de bu karanlık koşullara maruz
kalmıştır. 1800 ve 1930 arası dönemde Bradford’da doğup büyüyen bir çocuğun tekstil işçisi olması kaçınılmazdır ve
birçoğu aileleri tarafından tekstil fabrikaların sahiplerine satılmaktadır.İlki 1802 yılında kabul edilen Yasalarla öncelikle tekstil endüstrisindeki çalışma koşullarına müdahale edilmiş ve bu işlerde çalışan çocuk ve kadın işçilerin günlük çalışma sürelerine kısıtlama getirilmiştir. 1802’de çıkartılan “Çırakların Bedeni ve Tinsel Sağlıkları Hakkında Yasa” ile 9-13 yaş arası çocukların günlük çalışma süresi en fazla 8 saat, 14-18 yaş arası çocukların ise en fazla 12 saat ile sınırlanmıştır. Yasa ile getirilen bu sınırlama bile çocuklar için kabul edilebilir değildir. Bradford Endüstri Müzesi’nde çocuk işçilere ve çocuk işçilerin maruz kaldığı bu kötü çalışma koşullarına özellikle dikkat çekmek için ayrı bölüm bulunmaktadır. Bu bölümde ayrıca çocuk işçilerin kendi sözlerine de yer verilmektedir(s.19).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Bradford Endüstri Müzesi ve çocuk işçiler, sosyal politika, çocuk emeği, çocuk sömürüsü, çalışma koşulları.

Çelikkalp, Ü.(2012) “Ücretsiz Aile İşçisi Çocuklar ve Sorunları”,Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:122,Mayıs-Haziran.S,7-9.

Çelikkalp, Ü.(2012) “Ücretsiz Aile İşçisi Çocuklar ve Sorunları”,Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:122,Mayıs-Haziran.S,7-9.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 12

Kapsam:

Makale; ücretsiz aile işçisi çocuk kimdir sorusuna yanıt vermekte, ücretsiz aile işçisi çocukların sağlık riski, şiddet ve istismar riski, eğitimsiz bırakılma riski gibi sorunlarına da değinmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Ücretsiz aile işçiliği, yanlızca tarımsal üretimle de sınırlı değildir. Çocuklar, oturduğu konuta yakın yerde çalışan
anne-babanın çalıştığı işletmelerde, ebeveynleri ile birlikte çalışabilmektedirler. Dünyanın çeşitli bölgelerinde çocukların genel olarak çalıştırıldıkları alanlar; ev hizmetlerinde, bağlı iş gücü, seks ticareti ve istismar, endüstri ve çiftlik, sokak satıcılığı, aile ile birlikte çalışmadır (NDWM 2010). Çocuk işçiliği, fakirlikle ilişkili olup, çocukların çalışmasında toplumsal, ekonomik, politik etkenler önemli rol oynamaktadır. Özellikle bu çocukların geldikleri ailelerin davranışlarında ekonomik faktörlerin belirleyici olduğu birgerçektir (Yıldız 2007). Az gelişmiş ülkelerde, çocuklar, ailelerinin geçimlerine yardım etmek için çalışmaktadır. Hergün, hem zengin hem de fakir ülkelerde fark etmeksizin, milyonlarca çocuk günlerini, yemek yaparak, temizlik yaparak ve kendilerinden daha küçük olmayan çocukların bakımı, bahçe işleri gibi yetişkinlerin her dediğini yapmaya hazır bir şekilde çalışarak geçirmektedir. Ev hizmetçisi olarak adlandırılan bu çocuklardan bazıları aile yanında, bazıları ayrı evlerde de çalıştırılmakta; çoğu emeğinin karşılığını çok az almakta ya da alamamakta; yemek ve barınma karşılığında çalışmaktadırlar (s.7).

 Bazı Anahtar Sözcükler:

Çalışan çocuklar, çocuk emeği, tarımda çocuk emeği, ücretsiz aile işçisi çocuklar, yoksulluk,eğitim

 

Türkiye’de Çocuk Emeği

Çalışmanın adı: Türkiye’de Çocuk Emeği

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Kemal İnal

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 349

Amaç: Çocuk emeği alanında ülkemizde en kayda değer çalışmaları biraraya toplayarak çocuk emeği konusuna katkı oluşturmaktır.

İçerik:

Türkiye’de Çocuk Emeğinin Kullanım Biçimleri(Yakın Ertürk)

Çalışan Çocuklar : “Çırak mı? İşçi mi?” Çocuk İşçiliğinin Bitmeyen Öyküsü Üstüne (AzizÇelik)

Türkiye’de Çocuk İşçiliğiyle Mücadelede İzlenen Strateji ve Yöntemler: IPEC Deneyimi (MeltemDayıoğlu, Ayşe Gündüz Hoşgör)
Türkiye’de Çocuk Emeği ve Sosyal Politika : Alternatifi Düşünmek İçin Egemen Söylemin Eleştirisi (Gamze Yücesan Özdemir, Ali Murat Özdemir)
Türkiye’de ve Dünya’da Çocuk Emeği : Sosyal Politikalar Açısından Bir Çerçeve (Betül Altıntaş)
Çalışan Çocuklarda Bedensel Yıpranmalar (İzzet Duyar)
Çocuk İşçi Olmaz : Çocuk İşçiliğine RetrospektifBir Bakış (Ercüment Erbay)
Türkiye’de Mesleki Eğitimin Dönüşümü : Çocukların Fiyat’landırılması, Modülerleştirilmesi ve Yaşamboyu Öğrenme (Ergin Bulut)
Yoksul Çocukların Kaderi : Çalışmak!.. (MehmetToran)
Medyada Çocuk Emeği ve Reklamların Çocuk İşçileri (Serdar M.Değirmencioğlu)
“Çocuklara Vefa Borcumuz Olduğu İçin, Romanın Katmanlarından Birini de Çocuk İşçiler Oluşturdu”
(Özcan Karabulut)
Başlıkları ile çocuk emeğine ilişkin bir çok kapsamlı çalışmaya yer verilmektedir.

Alıntı:

“1960’lıyılların sonlarında ilk kez farkına vardığım yoksulluğun izlerini bir parça giderebilmek için ben de tüm kardeşlerim gibi ilkokulun 4.sınıfından itibaren çalışmaya başlamış, yetişkinlere özgü meslek ve iş hayatının hemen tüm risk, tehlike ve olumsuzluklarını bir biçimde görmüş ve yaşamıştım; zabıta dayağı, kazandığım paranın çalınması, sokak kavgaları, soğukta titreme, ayağa batan çivi, parmağı kesen bıçak, müşterinin hakaret ve küfürleri, üç kuruş paraya uzun saatler çalışma, terk edilen ev hayatının ardından sokakta çalışmaya/yaşamaya başlama ve sokağın türlü tehlikeleri karşısında savunmasızlık… Kız-erkek fark etmeden aile içinde ve ailecek yapılan işlerden kafamı kaldırıp da girdiğim çeşitli işlerin verdiği güvenli sert bir kişilik ya da mizaç kazanmam, tüm yoksul çocuklar gibi kendi çapında sokağa olan güveni artırsa da , işin öte yanında yeralan okul ya da eğitim aksıyordu” (s.9-10)

 

Anahtar kelimeler:

Çocuk emeği, çocuk işçiliği, medyada çocuk emeği, mesleki eğitim

İmrağ,R.(2011); “En Acı Ekmek Parası”, Posta Gazetesi, Aktaran; Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:119, Kasım -Aralık.S,5.

İmrağ,R.(2011); “En Acı Ekmek Parası”, Posta Gazetesi, Aktaran; Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:119, Kasım -Aralık.S,5.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Gazete yazısı; iki küçük kardeşin çatışma sırasında kendilerine okul harçlığı çıkarmasını anlatmaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

İki kardeş tehlikeleri göze alarak çatışma sırasında polisin attığı gaz bombası kapsülleri ile göstericilerin yaktıkları lastiklerin tellerini el arabası ile topluyor. Bunları hurdacıya kilosu 1 liradan satan Yusuf ve Rojdar okul harçlıklarını çıkarıyor(s.5).

 

Bazı Anahtar Sözcükler;

Çocuk emeği, okul harçlığı

 

Karadoğan, E.(2010); “Çocuk Ev Hizmetçisi: Tehlikeler, İstismar”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:113,Kasım-Aralık.S,2-4.

Karadoğan, E.(2010); “Çocuk Ev Hizmetçisi: Tehlikeler, İstismar”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:113,Kasım-Aralık.S,2-4.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 3

Kapsam:

Ev hizmeti işlerinde sömürülen çocukları konu alan makalede yaş aralıkları belirtilerek çocuk ev hizmetçisinin kim olduğuna değinilmektedir. Dünya genelinde çocuk ev hizmetçilerinin eğitimden yoksun bırakılma,sömürü gibi hayati sorunlarına yer verilmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Hizmetçi olarak çalışan çocukların oranını saptamak insan kapasitesinin ötesinde bir iş olarak değerlendiriliyor; fakat ILO, 16 yaşın altındaki kız çocuklarının çoğunun diğer iş kollarına oranla, yaygın bir şekilde ev işlerinde çalıştırıldıklarını ifade etmektedir (s.2).

Çocuk hizmetçilerin tamamının sömürüye ve istismara maruz kaldıklarını söylemek yanlış olmakla beraber, buna karşın göz ardı edilmemesi gereken de, çocuk hizmetçileri insan kaçakçılığı, zorla çalıştırma, ve diğer çocuk işçiliği formlarına karşı korumasız olmaları nedeniyle en çok sömürüye ve istimara açık olan çocuk işçiliği formlarındandır (s.2).

Bazı Anahtar Sözcükler:

Ev hizmetleri ve çocuk,çocuk emeği,çocuk sömürüsü,eğitim

 

Sunal, O.(2009); “Gelenekler ve Cehalet, Küresel Sömürü İle Elele”, Çalışma Ortamı Dergisi,Sayı:107,Kasım-Aralık. s,2-3.

Sunal, O.(2009); “Gelenekler ve Cehalet, Küresel Sömürü İle Elele”, Çalışma Ortamı Dergisi,Sayı:107,Kasım-Aralık. s,2-3.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Makalede; “Küresel Krizin Bir Faturası: Artan Çocuk Fuhuşu -Şeker Kamışı ve Çocuk İşçiler: Bolivya Örneği -Zimbabve: Bakire Bağışı veya ‘Kuripa Ngozi’”başlıkları ile  çocuk emeği ve çocuk sömürüsüne ilişkin dünyadan  güncel haberlere yer verilmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Şeker kamışının diğerlerinden farklı bir avantajı var: Nisan ayından kasım ayına kadar süren uzun hasat nedeniyle
sağladığı gelir. Güneydoğu Bolivya’da, Bermejo bölgesi de, fakirliğin hüküm sürdüğü yerlerden biri.  Ağır hasat işleri, hala elle yapılıyor. Yaşları 7 ve 17 arasında değişen çocuklar, ekinleri tutuşturuyor ve daha sonra kamışları baltalıyor. Ardından başları kesilen kamışlar çatıldıktan sonra taşıma için yükleniyor.(s.3)
Zimbabve: Bakire Bağışı veya ‘Kuripa Ngozi’
Ailelerinin yanından alınarak evlendirilen ve erkeklerle cinsel ilişkiye girmeye zorlanan ve Shona dini adetlerine
göre ruhları yatıştırmak için kullanılan 5 genç kız acı bir gerçekle karşı karşıya. Manicaland bölgesinden gelen kızlar, okullarını bırakmak durumunda kalarak zorla evlendirildiler, genç yaşta eş ve anne olmanın yükünü omuzlarına aldılar ve sebze satıcısı olarak fakir bir yaşamın içinde kalmaya mahkum oldular.(s.3)

 

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk fuhuşu, çocuk sömürüsü, tarımda çalışan çocuklar, eğitim, okullaşma, ECPAT

Sunal, O.(2009); “Çatışmalar ve Çocuklarımız”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:106,Eylül-Ekim. s,6-7.

Sunal, O.(2009); “Çatışmalar ve Çocuklarımız”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:106,Eylül-Ekim. s,6-7.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

“-Gazze: Çocuklar İçin Toparlanmanın Zor Olduğu Topraklar -Afganistan: ABD’nin Yeni Planı Çocuk Tecavüzlerini Arttıracak -BM Savaşlarda Çocukları Öldüren Ülkeleri Açıkladı -Somali’de Çocuk Askerlik Sorunu Giderek Artıyor” başlıkları ile dünyadan güncel haberlere yer verilmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Al-Shabab, fakir ailelerin çocuklarını kullanıyor. Mogadishu’da çalışan bir gazetecinin söylediğine göre, AK47
adı verilen taramalı tüfeklerle dolaşan 10 yaşında çocukları, sokaklarda görmek mümkün. Bakara Market’inin önündeki yol ayrımında nöbet tutan 12 yaşında bir çocuk, toplu taşım araçlarını durdurarak erkek-kadın yanyana oturan yolcuları aşağı indiriyor ve kırbaçlıyor. Bu sırada örgütteki ağabeyleri ise olanları, ağaç gölgesinin altından oturarak seyrediyor. Bir polis memurunun verdiği bilgiye göre, binlerce Somali’li çocuk Al-Shabab tarafından güneyde yer alan askeri kamplarda eğitiliyor. Albay Abdullahi Hassan Barise, çocukları eğitenlerin İngilizce veya Arapça konuşan yabancılar olduğunu belirtiyor. Eğitmenler daha çok Pakistan, Afganistan Çeçenistan gibi ülkelerden geliyor. Çocukların önemli bir bölümü fakir ailelerden gelseler de, bir kısmı zengin ailelerden geliyor.(s.5)

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk askerler, çocuk sömürüsü, eğitim

 

Sunal, O.(2009); “Önce Onur, Sonra Sağlık Yokediliyor”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:104,Mayıs-Haziran. s,6-7.

Sunal, O.(2009); “Önce Onur, Sonra Sağlık Yokediliyor”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:104,Mayıs-Haziran. s,6-7.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 2

Kapsam:


“- Pakistan’da 1,5 milyon İnsan Zorunlu Olarak Göç Ediyor
  Madagaskar’da Temiz Su Yokluğu Çocukları Öldürüyor
  -Guatemala’da Cinsel İstismar Bir Suç Değil
  -Hindistan’da Balıkçı Çocuklar ” başlıkları ile dünyadan güncel haberlere yer verilmektedir.


Makaleden bir Alıntı:

                                                         Hindistan’da Balıkçı Çocuklar

Hindistan’ın kıyı şeridinde, balıkçılık sektöründe çalışan çocukları sıkça görmek mümkündür. Cuddalera’nın liman bölgelerinde çalışan çocuk işçilerin yaşı, genellikle 10-15 arasında değişiyor. Balıkçıların yakaladıkları balıkları getirdikleri limanlara sabahın erken saatlerinde gelen çocuk işçiler, 200 ile 500 kg. arasında ağırlıkları değişen balık ürününü bekliyorlar. Balık tekneleri limana yanaşır yanaşmaz, çocuklar teknelerin içine atlıyorlar.(S.7)

 

 Bazı Anahtar Sözcükler:
Hindistan’da balıkçı çocuklar, çalışan çocuklar.

Karadoğan, E.(2009); “Çocuk ve Sokak”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:102,Ocak-Şubat .S,20-21.

Karadoğan, E.(2009); “Çocuk ve Sokak”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:102,Ocak-Şubat .S,20-21.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Giriş kısmında sokağın çocuklar için anlamına , kağıt toplayıcısı çocuklar için ise sokağın farklı anlam taşıdığına değinilmektedir. Gelişme kısmında makale Başkent’in en çok bilinen ilçesi Çankaya’dan, kağıt toplayıcısı iki kardeş örneği ile desteklenmekte ve sosyal devletin aksak işleyişinin, sosyal politikanın uygulanmayışının çocuklara yansımasını kağıt toplayıcı çocuklar sonucu ile ele almaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Kısaca sokak, çocuğun gelişmesinde önemli bir rolü olan eğitim ve oyun alanıdır. Ancak, çağlar boyunca sokağın çocuklar açısından anlamı bununla sınırlı kalmamıştır. Yoksullukla beraber sokağın çocuk için anlamı değişmeye başlamıştır. Kimi çocuk için oyun ve eğitim alanı olarak gördüğümüz sokak, kimi çocuk için hayatın zor anlarının yaşandığı bir çalışma alanına dönüşür.(s.20)

Türkiye’nin neredeyse her yerinde gözümüze çarpan “kağıt” ve plastik atık” toplayıcıları; geri dönüşüm işçileri vardır. Bu işçilere dikkat ettiğimizde, ayrım yapmaksızın neredeyse her yaşta kız ve erkeği görmek olasıdır. Kimi tek başına, kimi ailesiyle birlikte, sırtına yüklediği kendinden büyük el arabasıyla kağıt ve plastik atık toplar.(s.20)

Bazı Anahtar Sözcükler:

Kayıtdışı sektör, sokakta çalışan çocuklar, çocuk emeği, sosyal devlet, sosyal politika, eğitim

 

Sunal, O.(2009); “Osmanlı Döneminde Madenlerde Çocuk Zulmü”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:102,Ocak-Şubat .S,18-19.

Sunal, O.(2009); “Osmanlı Döneminde Madenlerde Çocuk Zulmü”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:102,Ocak-Şubat .S,18-19.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Erol Çatma’nın 1,5 asırdır ailesinin aynı işi yapmasının, kendisinin madenlerde çalışmış olmasının etkisi ile yöneldiği araştırmalarından edindiği bilgilere yer veren makale tarihsel olarak 1802 yılından başlanarak  madencilikteki belirli dönüm noktalarına, madenlerdeki çocuk işçiliğine Erol Çatma’nın konuşmasının bir özeti niteliğinde değinmektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Çatma, konuşmasını çocuk işçiliğin Batı’daki tarihini anlatarak sürdürdü. Konunun mihenk taşı olarak da İngiltere’de 1802 yılında çıkarılan Çırakların Bedensel ve Zihinsel Sağlıkları Hakkındaki Yasa’yı gösterdi. Bu yasadan tam 38 yıl sonraki Zonguldak madenlerinde çalışma koşullarını Erol Çatma şöyle tanımlıyordu :“1840-1865 döneminde, son derece ağır koşullar altında, dar ve döküntü yerlerde çocuklar çalışmış ve küfecilik yapmışlardır. Çalışma koşullarının son derece kötü olduğu madenler, diz boyuna kadar çamurlu sularla kaplıydı. Maliyetleri düşürmek kaygısıyla işletmeler, hiçbir işçi sağlığı iş güvenliği önlemi almıyordu. Bir taraftan verilen yevmiyelerin abartılarak anlatılması, diğer taraftan da yeni bir yer görecek olmanın verdiği heyecan, çocukları ve gençleri bu bölgeye getirmiştir. Bir süre evden uzak yaşamaya başlayan bu çocuklar, işlerinde ustalaşarak tam bir madenci olmuşlar ve eski yaşamlarına giderek yabancılaşmaya başlamışlardır.(s.18)

Araştırmacı-yazar Erol Çatma, maden işçiliğinden araştırmacılığa giden yolculuğunda verdiği ürünlerle kendini kanıtlamış; kitaplarıyla da kalıcı izler bırakmış bir yazar. Özgür düşüncesiyle, arşiviyle ve çalışmalarıyla farklı bir görüntü sergiliyor. 17 Aralık 2008 Çarşamba günü, Nusret H.Fişek Bilim ve Sanat (NHF) Ortamında, maden işçiliğinden başlayan meslek serüveninin son halkası olan araştırmacılıktaki hünerini sergiliyor.(s.18)

Bazı Anahtar Sözcükler:

Madenlerde çalışan çocuk işçiler, çocuk emeği, Madenler, Maden Yasası

 

Sunal, O.(2008); “En Pahalı Yatak Çarşafları: Mısır’da Bir Çocuk Emeği Trajedisi”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:101,Kasım-Aralık .s,2-4.

Sunal, O.(2008); “En Pahalı Yatak Çarşafları: Mısır’da Bir Çocuk Emeği Trajedisi”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:101,Kasım-Aralık .s,2-4.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 

Kapsam:

Mısır’da Bir Çocuk Emeği Trajedisi

Dünyada Bir İlk: Almanya’da Çocuklara Oy Hakkı

ABD: Silahla Vurularak Ölen Çocukların Sayısında Önemli Artış
FAS: Çocuk Yaşta Kızlar için Evlilik Fetvası
Japonya’da Çocuk Fuhuşuna Yeni Kılıf: Çöpçatan Kafeler
İran: Suçlu Bulunan Çocuklar İdam Edilebiliyor.”
Başlıkları ile farklı coğrafyalardaki çocuklar ile ilgili bir çok güncel duruma yer vermektedir.

Makaleden bir Alıntı:

Mısır’ı baştan aşağı dolaşın, hemen her yerde çalışan çocuklara rastlarsınız. Mahalle kahvelerinde getir-götür işleri, inşaat sahalarında ağır tuğla taşıyıcılığı gibi pek çok işle ilgilenmektedirler. Bugün Mısır’da 2,7 milyon çocuk çalışmaktadır. Bunların büyük bir bölümü, tarım alanlarında istihdam edilmektedir ve 1 milyonu pamuk işçisi olarak kiralanmaktadır. Pamuk tarlalarında 40 derece güneş altında, uzun saatler boyunca çalışmaktadırlar
Bazı Anahtar Sözcükler:
Küçük yaşta evlilik, çalışan çocuk, çocuk emeği, çocuk hakları

 

Alpan,Y.(2007); “İstismar ve Şiddetin Kurbanları”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 92, Mayıs – Haziran

Alpan,Y.(2007); “İstismar ve Şiddetin Kurbanları”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 92, Mayıs – Haziran

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 18

Kapsam:

Farklı coğraflarda da olsa aynı eşitsizliği yaşayan çocukları, cinsiyete dayalı baskıları ele alan makale bu coğrafyalardaki yasal düzenlemelere ve önemli tarihlere değinmektedir.

 

Makaleden bir Alıntı:

25 Mart 2007, köle ticaretinin ortadan kaldırılmasının 200. yılı olarak kutlanmıştır. Ancak, kölelik ve cinsel ticaret dünyada varlığını halen sürdürmektedir. Tahmini 1.2 milyon çocuk, her yıl ev hizmetlisi, fabrika işçisi, deve jokeyi ve cinsel köle olarak kullanılmaktadır. Dünyada, insan ticaretinden her yıl 9.5 milyar dolar elde edildiği anılmaktadır. Unicef; yoksulluk, eğitim eksikliği, ayrımcılık ve şiddet gibi köleliğin temelinde yatan sebeplerle başa çıkarak modern köleliği ortadan kaldırma sorumluluğundadır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuklara yönelik şidddet, çocuk ticareti, çocuk emeği

 

Yoksulluğun Çocuk İstihdamı Üzerindeki Belirleyiciliği

Çalışmanın adı: Yoksulluğun Çocuk İstihdamı Üzerindeki Belirleyiciliği

Çalışmanın Türü: Tezsiz Yüksek Lisans Projesi

Çalışmanın Yazarı: Metin Turan

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: İzmir, 2006 (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 134

Amaç: Yoksulluk ve yoksulluğun çocuk istihdamı üzerindeki belirleyici

etkisinin incelenmesi.

İçerik: İlk bölümde yoksulluk, çocuk istihdamı ve ilgili kavramlar açıklanmıştır. İkinci bölümde, çocuk istihdamının hangi gerekçelerle ortaya çıktığı, biçimlerinin ne olduğu ve ne gibi sonuçlar doğurduğu incelenmektedir. Üçüncü bölümde, dünyada ve Türkiye’de yoksulluğun ve çocuk istihdamının boyutları ortaya konularak, yoksulluğun çocuk istihdamı üzerinde ne derecede belirleyici olduğu irdelenmiştir.

Yöntem: Literatür tarama yöntemi kullanılmıştır.

Alıntı: Genel alamda aile açısından çocuk çalıştırılmasının temel nedeni yoksulluktur. Genellikle hane halkının temel ihtiyaçlarını karşılamanın bir yoludur. Ekonomik ve sosyal güvenlikten yoksun ailelere sahip çocuklar, ailelerinin yaşam mücadelesine katkıda bulunmak için çalışmak zorundadırlar. Bazı durumlarda eve gelir getiren tek kişi, çocuk olmaktadır. (s.111)

Anahtar kelimeler: yoksulluk, çocuk emeği, sosyal güvenlik, çocuk işçilik nedenleri

Dünya’da ve Türkiye’de Çocuk İstihdamı ve Çocuk İşçiliğinin İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından Önemi

Çalışmanın adı: Dünya’da ve Türkiye’de Çocuk İstihdamı ve Çocuk İşçiliğinin İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından Önemi

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Ömür Oy

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: İstanbul, Eylül 2001 (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 154

Amaç: Araştırmanın temel hedefi, gelecekteki insan gücünün -yani çocukların-

gelişmelerine zarar verici biçimde çalıştırılmalarındaki yıpratıcılığı ortaya çıkarmak.

 

İçerik: İlk bölüm, çocukların çalışma yaşamı içindeki yerine ayrılmıştır. Bu bölümde, çalışan çocuklara ilişkin temel bilgiler ve çalışan çocukların çalıştıkları yerler ve çalışma koşulları anlatılmıştır. İkinci bölümde, çocuk istihdamını doğuran nedenler ve çocuk işçiliğinin hukuk sistemi içindeki yeri tartışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, çocuk istihdamının uluslararası boyutu ve çocuk istihdamının iyileştirilmesine yönelik ulusal ve uluslararası düzeydeki projeler, ayrıntılı olarak incelenmiştir. Son bölümde ise, çocuk işçiliği ile mücadele planları üzerinde durulmuştur.

Yöntem: Çocuk işçiliği türleri 4 ayrı grupta incelenmiş ve çocuk işçiliğinin çocuklar üzerinde bıraktığı olumsuz etkiler, kendi dinamikleri içinde incelenmiştir. Çocuk işçiliğinin sona erdirilemeyişinin nedenleri üzerinde durulmuş, çeşitli araştırma bulgularından bulgularından yararlanmak yoluyla çocuk işçiliği ile mücadelede ortaya çıkan sorunlar irdelenmiştir.

Alıntı: Amerika Birleşik Devletleri’nde endüstriyel işlerde çalışan 15 yaş altı çocuk sayısı 1850’de 1,5 milyon iken, 1910’da bu sayı 2 milyona tırmanmıştır. Çocukları kiralamak iş adamlarının işine gelmekteydi Çocuklar, beceri gerektirmeyen işlerde, yetişkinlerden daha az ücret alarak çalışmaktaydı. Ayrıca çocukların küçük elleri, aletleri ve makinelerin küçük aksamlarını tutmaya daha yatkındı. (s.7)

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, insan kaynakları, çocuk işçilik nedenleri, çalışma koşulları, uluslararası mevzuat

 

 

 

Dünya’da ve Türkiye Ölçeğinde Deri Sektöründe Çocuk Emeği

Çalışmanın adı: Dünya’da ve Türkiye Ölçeğinde Deri Sektöründe Çocuk Emeği

Çalışmanın Türü: Doktora Tezi

Çalışmanın Yazarı: Ahmet Kemerli

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: İstanbul, 2001 (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 167

Amaç: Çocuk gelişimi yönünden çocuk emeğinin ele alınması ve emeği

belirleyen faktörlerin analatik olarak incelemesi. Çocuk emeğinin dünyadaki en son durumunun, ülke bazında iş kollarına göre incelenmesi.

 

İçerik: Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Çocuk gelişimi ve çocuk hukuk başlığını taşıyan birinci bölümde, çocuk kavramı üzerinde durulmuştur. Çocuk emeği ve çocuk emeğini belirleyen faktörler başlıklı ikinci bölümde, çocuk emeğinin ne olduğu tartışılmıştır. Dünya’da çocuk emeği başlıklı üçüncü bölümde, dünyada çocuk emeğinin genel durumu incelenmiştir. Türkiye ve deri sektöründe çocuk emeği ve alan araştırması başlıklı dördüncü bölümde, çocuk emeğinin yapısal unsurları üzerinde durulmuştur.

Yöntem: Literatür taraması ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. 1994 yılında çocuklara yönelik yapılmış olan DİE anket çalışmalarından, alıntılar yapılmıştır.

Alıntı: Birçok çocuk aynı zamanda hem çalışmakta hem de okula gitmektedir. Çünkü gelişmekte olan ülkelerin çoğunda okul saatleri ve günlerinin sayısı çok düşüktür. Mesela IPEC programı çerçevesinde Brezilya’da ayakkabı sektöründe yapılan bir araştırmada, çocukların büyük bir kısmının okula devam etmenin yanı sıra, günde 8 saate kadar çalıştıkları bulunmuştur. (s.68)

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, çocuk gelişimi, çocuk işgücü anketi, çocuk işçilik nedenleri, ulusal mevzuat, ILO-IPEC

 

 

 

 

 

 

 

Çocuk İşçiliği İçin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi; Çocuk işçi ve Okuyan Öğrencilerin Sağlık Durumlarının Karşılaştırılması

Çalışmanın adı: Çocuk İşçiliği İçin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi; Çocuk işçi ve Okuyan Öğrencilerin Sağlık Durumlarının Karşılaştırılması

Çalışmanın Türü: Uzmanlık Tezi

Çalışmanın Yazarı: Dr. Binali Çatak

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Denizli, 2006 (Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 102

Amaç: Ailenin sosyal statüsü ve bazı sosyo-demografik özelliklerinin çocuk

işçiliği üzerine olan etkisini değerlendirmek ve çalışan çocuklarla okuyan çocukların sağlık durumlarını karşılaştırmak.

İçerik: İlk bölümde konuya giriş yapılmıştır. İkinci bölümde, çocuk ve çocuk işçilik kavramları açıklanmış ve yasal çerçeve ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde, araştırmanın yöntemi anlatılmış ve dördüncü bölümde bulgular ortaya konmuştur.

Yöntem: Çocuk işçilik üzerine etkili faktörlerin araştırıldığı çalışmada, olgu-kontrol yöntemi kullanılmıştır. Vali Necati Bilican Mesleki Eğitim Merkezi’nde eğitim gören ‘‘18 ve altı yaş çocuk işçiler olgu grubu’’; örgün eğitim veren liselerde eğitim gören ‘‘18 ve altı yaş okuyan öğrenciler’’ ise kontrol grubu olarak alınmıştır.

Alıntı: Ailenin sosyal statüsü ile çocuk işçilik arasındaki ilişki, bu çalışmanın temel bulgularından birini oluşturmaktadır. Yapılan bir çalışmada babanın çalışmamasının çocuk işçiliğini 3 kat arttırdığı bildirilmiştir. Çalışmamızda ise bu durumun daha dramatik olarak arttığı gözlenmiş ve çocuk işçilerde babanın işsiz olması 13,4 kat daha fazla bulunmuştur.

Anahtar kelimeler: aile, çocuk emeği, çırak eğitimi, yoksulluk, çocuk sağlığı, sosyo-demografik düzey, sosyal statü

Türkiye’de Çocuk Emeği

Çalışmanın adı: Türkiye’de Çocuk Emeği

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Cengiz Çınar

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Ankara, 2003 (TODAİE Kamu Yönetimi Programı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 80

Amaç: Türkiye’de çocuk emeğinin tarihsel gelişimini ve günümüzde çocuk

emeğinin kullanım biçimini anlatmaktır.

İçerik: Birinci bölümde, konu ile ilgili kavramlar açıklanmıştır. İkinci bölümde, ülkemizde çalışan çocuk sorununun tarihsel gelişimi ve çalışan çocuklarla ilgili ulusal ve uluslararası düzenlemeler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise, ülkemizde çocuk emeğinin kullanım biçimleri, var olan araştırma ve istatistiklere göre incelenerek, çalışan çocukların durumları açıklanmaya çalışılmıştır.

Yöntem: Literatür tarama yöntemi kullanılmıştır.

Alıntı: Bu dönemde çocuk emeğinin bu denli yoğun kullanılmasının nedeni, işverenlerin çocuklara yetişkinlere göre daha az ücret ödeyerek karlarını artırmaları idi. İkinci önemli bir neden ise, 1.Dünya Savaşı sonunda yetişkin erkek nüfusunun büyük oranda yok olmasıydı. Erkeksiz kalan birçok yoksul aile, aç kalmamak için çocuklarını fabrikalarda çalıştırmak zorunda kaldı. Ayrıca çocukların bazı işler için uygun olmaları da çocuk emeğine olan talebi arttırıyordu. (s.21)

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, ulusal mevzuat, yoksulluk, çocuk işçilik nedenleri

Taştı, E.(2001); “DİE Çocuk İşgücü Anketlerinin Ortaya Koyduğu Eğilimler”, (İçinde: Türkiye’de Çalışan Çocuklar Semineri), DİE Yayınları, Ankara, s.67-99

Taştı, E.(2001); “DİE Çocuk İşgücü Anketlerinin Ortaya Koyduğu Eğilimler”, (İçinde: Türkiye’de Çalışan Çocuklar Semineri), DİE Yayınları, Ankara, s.67-99.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Makalenin ilk kısmında, Türkiye’deki nüfus ve işgücünün genel durumu hakkında bilgilere yer verilmiştir. İkinci kısımda, çocuk işgücü anketleri hakkında genel açıklamalar yapılmış ve ankette kullanılan tanım ve kavramlara değinilmiştir. Üçüncü kısımda, çocuk işgücü anketlerinin ortaya koyduğu eğilimler, çocukların yaşam koşulları çocuğun eğitim durumu, ekonomik işlerde çalışanlar, ev işlerinde çalışanlar, çocukların çalışma nedenleri, çalışma koşulları ve gelecekten beklentileri gibi konular ele alınmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Makalede, DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) tarafından uygulanan Çocuk İşgücü Anketleri hakkında açıklama yapılmakta ve bu anketlerin ortaya koyduğu eğilimler karşılaştırmalı olarak verilmektedir. Ekim 1994 Çocuk İşgücü Anketi ile Ekim 1999 Çocuk İşgücü Anketi arasında kapsam farklılıkları olması nedeniyle karşılaştırmalar mevcut verilere göre 6-14 ve 6-17 yaş grupları için yapılmıştır. (s.71)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, çocuk işgücü anketi, çocuk işçilik nedenleri, çalışma koşulları

Şişman, Y.(2003); “Sosyal Politika Açısından Türkiye’de Çocuk ve Genç İşgücü”, Kamu İş: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C. VII, Sayı:2

Şişman, Y.(2003); “Sosyal Politika Açısından Türkiye’de Çocuk ve Genç İşgücü”, Kamu İş: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C. VII, Sayı:2.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Bu çalışmadaki amacımız, yalnızca sorunun nitelik ve boyutlarını belirlemek değil, aynı zamanda çocuk ve genç işgücünün korunulmasına yönelik politikaların hedefleri, biçimi, araçları ve sınırlılıklarını ortaya koyarak sorunun çözümüne az da olsa bir katkı sağlamaktır. Bu çalışmada esas olarak, kentsel alanda yer alan çocuk ve genç işgücü ele alınmıştır. Çünkü son 20-30 yıl içerisinde özellikle kentsel alandaki çocuk ve genç işgücünde gözle görülür artışlar olduğunu belgeleyen kanıtlara rastlanılmaktadır. Bunun yanı sıra kentsel kesimde çalışan çocuk ve gençler, büyük olasılıkla kırsal alanda özellikle tarım kesiminde çalışanlardan daha mağdur durumdadırlar; bu nedenle de politika üretme konumundaki akademisyenlerin özel ilgisini hak etmiş bir konumdadırlar. Ancak bu makalede söylenilenlerin çoğu, tarım kesimi için de aynen geçerlidir.

Makaleden bir Alıntı:

Ülkemizde ekonomik gelişmişlik düzeyinin geri olması, daha da önemlisi adil olmayan gelir dağılımı yoksulluk sorununu ortaya koymaktadır. Ayrıca % 1.83 gibi hızlı kabul edilebilecek bir nüfus artışı, toplam nüfus içinde çocukların ve gençlerin oransal payını artırmaktadır. Ancak çocuk ve gençlerin sayısal artışına paralel olarak arttırılması gereken sağlık, eğitim vb. sosyal hizmet yatırımları bütçe olanakları bahane edilerek arttırılmadığı için, iş gücüne erken yaşta katılmalar kaçınılmaz olmaktadır. Kırdan kente göçün devam etmesi ve kentsel istihdam olanaklarının geliştirilememesi, hatta son yıllardaki krizler neticesinde istihdamda yaşanılan daralmalar ve işsizlik, kentsel yoksulluğu ülkemizin sosyal sorunları sıralamasının en üstüne çıkarmakta ve bu ağır yükü çoğunlukla çocuklar devralmaktadır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, genç işgücü, sosyal politika, kırsal alanda çalışan çocuklar, sosyo-ekonomik düzey, yoksulluk, kentsel sorunlar

 

Özdemir, A.M.; Özdemir, Y.G.(2005); “Çocuk Emeği Olmayan Bir Dünya Mümkün mü?”, Tes-İş Dergisi, Haziran, s.71-76

Özdemir, A.M.; Özdemir, Y.G.(2005); “Çocuk Emeği Olmayan Bir Dünya Mümkün mü?”, Tes-İş Dergisi, Haziran, s.71-76

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 10

Kapsam:

Çalışmanın ilk bölümünde, uluslararası işbölümü içerisinde merkez kapitalist ülkelerde çocuk emeği açıklanmıştır. İkinci bölümde ise, çevre kapitalist ülkelerde çocuk emeği tartışılmıştır. Ardından çevre kapitalist ülkelerde çocuk emeğinin düzenlenmesine yönelik tartışmalar incelenmiştir. Bu bölümde, çocuk emeğinin “nasıl” düzenleneceğine ilişkin araçlar, küresel kapitalizmde çocuk emeğinin düzenlenmesi tartışmasının arkasındaki “nedenler” incelenmiştir. Son olarak ise bu tartışmanın taraflarının temel iddiaları incelenmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Çocuk emeğinin sınırlandırılması ve ortadan kaldırılması konusuna aykırı düşüncelerin olmayacağını düşünenler olabilir; ama sermayenin uluslararası dolaşımını sağlayan sözleşmelere emek standartlarının –ki çocuk emeğinin yasaklanmasını içeriyor- destek olanlar kadar, hatta belki daha bile çok, karşı olanlar var. Dolayısıyla, bu yazıda son olarak, küresel emek standartları ve bu standartlara verilen tepkileri belirli bir perspektiften tartışmaya açmayı amaçlıyoruz. (s.72)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, küreselleşme

 

Lordoğlu, K.(2002); “Oyuna Zaman Yok, Ama Sokaklar Bizim”, Çalışma Ortamı Dergisi Sayı:60, Ocak-Şubat

Lordoğlu, K.(2002); “Oyuna Zaman Yok, Ama Sokaklar Bizim”, Çalışma Ortamı Dergisi Sayı:60, Ocak-Şubat.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

İlk kısımda çocukların çalışma alanları DİE’nin 1994 ve 1999 Çocuk İşgücü Anketi verileri kullanılarak anlatılmıştır. Daha sonra çocukların neden çalıştıkları, küçük yaşta iş hayatının içine girmelerinin nedenleri değişik coğrafyalardan da örneklerle zenginleştirilerek açıklanmıştır. Çocukların çalışmasının ortaya çıkardığı sonuçlar ve ulusal mevzuatın konuya yaklaşımı son bölümde irdelenmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Oyuna zamanı bile kalmayan ve iş peşinde koşan çocukların karşılaştığı olumsuzlukların bazılarını sıralamak bile, bu yazıyı okunması açısından uzun hale getirecektir. Gerek Türkiye’de gerekse çocuk çalıştıran bütün ülkelerde, çocuk işçiliğinde karşılaşılan sorunlara karşı önerilen farklı programlar bulunmaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün ‘Çocuk İşçiliğini Önleme Programı’ (IPEC) bunlardan biridir. Türkiye’nin de 2001 yılında onayladığı 182 sayılı En Kötü Koşullarda Çalışan Çocuklara Karşı Acil Eylem Planı ve Sözleşmesi ve 138 sayılı Çalışmada Asgari Yaş Sınırı adlı sözleşmelerde de amaçlanan çocuk işçiliğinin tamamen yasaklanması gibi mevcut koşullarla uyumlu olmayan bir çerçeve bulunmaktadır. (s.11)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, uluslararası mevzuat, ulusal mevzuat, ILO-IPEC

 

 

 

 

Güneş, T.(2001); “Çalışan Çocuklar”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Nisan, 6:6-8

Güneş, T.(2001); “Çalışan Çocuklar”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Nisan, 6:6-8.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 2

Kapsam:

DİE’nin (Devlet İstatistik Enstitüsü)1994 ve 1999 Çocuk İşgücü Anket’inden elde edilen veriler kullanılarak; çocuk işçilik, nedenleri ve Türkiye’deki durumu tartışılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Dünya genelinde çocuklar daha çok deri, tuğla üretimi, altın madenciliği, tekstil, halı dokumacılığı, balıkçılık, kibrit gibi ağır işlerde çalıştırılırken; fuhuş, porno kaset üretimi, uyuşturucu üretimi vb. gibi tehlikeli işlerde de çalıştırılmaktadır. ILO 1999 tarihli 87. Genel Konferansı’nda bu koşulları içeren çocuk işçiliğini kabul edilemez olarak tanımlamış ve182 sayılı ‘‘En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi’ni’’ kabul etmiştir. Bu biçimler altında çalışan çocukların 60-70 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. (s.6)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, çocuk işgücü anketi, uluslararası mevzuat, ILO

 

Fişek, O.; Balcı, Y.; Fişek, A.G.2001); “Çocuk İsitismarı ve İhmalinin Bir Kaynağı Olarak Cinsiyet Rolleri Eşitsizliği”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 59, Kasım-Aralık

Fişek, O.; Balcı, Y.; Fişek, A.G.2001); “Çocuk İsitismarı ve İhmalinin Bir Kaynağı Olarak Cinsiyet Rolleri Eşitsizliği”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 59, Kasım-Aralık.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Çocuk ihmali ve isitismarının kökeninde yatan toplumsal cinsiyet, eşitsizlikler göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Okuma-yazma oranı, işyerinde kadın-erkek oranı, sektörel olarak kadın-erkek oranı, kız-erkek çocuklarının çalışma nedenlerini oranları karşılaştırmalar yapılarak ayrıntılı olarak incelenmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Yine yapılan araştırmalar, hem ailelerin hem çalışma yaşamında yıllanan kızların, evlenince çalışma yaşamından uzaklaşma eğiliminde olduklarını ortaya koymaktadır. Evlenince çalışmamak yalnız kızlara özgüdür. Bu tutuma erkeklerde raslanılmamaktadır. 25 yaşına kadar kadın çalışan oranı, erkek çalışan oranından fazla iken 25 yaşından sonra bu tersine dönmektedir. (s.4)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk istismarı, çırak eğitimi, çocuk emeği

 

 

Erkin, C.; Rende, S.(2005); “Çocuk Emeği: Bizde Ucuz İstediğiniz Kadar Kullanın”, Birikim Dergisi, Sayı:192, İstanbul, Nisan

Erkin, C.; Rende, S.(2005); “Çocuk Emeği: Bizde Ucuz İstediğiniz Kadar Kullanın”, Birikim Dergisi, Sayı:192, İstanbul, Nisan.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 33

Kapsam:

Önce çocuk emeğinin ne olduğu ve dünyada çocuk emeğinin ne durumda olduğu tartışılmıştır. Daha sonra ise, çocuk işçiliğinin temel nedenleri anlatılmıştır. Bununla birlikte, yoksulluğun tek etken olup olmadığı irdelenmiş ve daha sonra yasakların çocuk işçiliğini sona erdirmek konusunda yeterli olmadığı, örnekler verilerek anlatılmıştır. İlerleyen bölümde ise, ev-içi üretim ve kız çocukların emeği konusunda bilgiler verilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Peki yetişkinler iş bulamazken, işverenler neden çocukları tercih ediyor? Kadın emeği için de öne sürülen ‘‘küçük ve becerikli’’ parmakların halı dokumakta, yasemin çiçeklerini toplamakta daha üretken olduğu minvalde önceleri revaçta olan bir açıklama, çocuklarla yetişkinlerin bu alanlarda üretkenliklerinin birbirinden farklı olmadığı anlaşılınca geri plana itildi. Daha akla yatkın bir neden çocukların çok düşük ücretle çalışması. İşverenlere sorulduğunda ise alınan yanıtlar çocuk emeğinden yana tercihin diğer sebeplerini vurguluyor. (s.41)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, yoksulluk, kız çocuk emeği

 

 

 

Çelik, A.(2005); “Dünden Bugüne Çocuk İşçilik” Tes-İş Dergisi, Haziran, s.51-57.

Çelik, A.(2005); “Dünden Bugüne Çocuk İşçilik” Tes-İş Dergisi, Haziran, s.51-57.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 23

Kapsam:

Giriş bölümünde çocuk işçilik kavramı anlatılmış, nedenleri gözler önüne serilmiştir. Daha sonraki bölümde çocuk işçilikle mücadele konusu Charles Dickens dahil olmak üzere tarihsel bir perspektif içinde anlatılmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine dayanarak dünyada çcuk işçiliğin profili çizilmiştir. İlerleyen bölümlerde Türkiye’de çocuk emeği konusu anlatılmış ve AB normları göz önünde bulundurularak çözüm yolları tartışılmıştır.

Makaleden bir Alıntı

Çocuk işçiliğin ortadan kaldırılması, dönemin toplumsal muhalefet hareketlerinin talepleri arasında da önemli bir yer tuttu. Başlangıçta bir genel oy hareketi olan ancak daha sonra sosyal bir içeriğe de kavuşan Chartist hareket, 1840’lı yıllarda talepleri arasına çocukların çalıştırılmalarının yasaklanmasını da aldı. (s.52)

 

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, çocuk işçilik nedenleri, tarihsel bakış, ILO

 

 

 

 

Çelik, A.(2005); “Çocuk İşçiliğin Bitmeyen Öyküsü Üstüne”, Birikim Dergisi, Sayı: 192, İstanbul, Nisan

Çelik, A.(2005); “Çocuk İşçiliğin Bitmeyen Öyküsü Üstüne”, Birikim Dergisi, Sayı: 192, İstanbul, Nisan.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 25

Kapsam:

Giriş bölümünde çocuk işçilik kavramı anlatılmış, nedenleri gözler önüne serilmiştir. Daha sonraki bölümde çocuk işçilikle mücadele konusu, Charles Dickens dahil olmak üzere tarihsel bir perspektif içinde anlatılmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine dayanarak dünyada çocuk işçiliğin profili çizilmiştir. İlerleyen bölümlerde Türkiye’de çocuk emeği konusu anlatılmış ve AB normları göz önünde bulundurularak çözüm yolları tartışılmıştır.

Makaleden bir Alıntı

Çocukların çalıştırılmasına tarihin pek çok döneminde raslanmakla ve bu çalışma biçiminin pek çok boyutu olmakla birlikte, çocuk işçiliğin kapitalist piyasa ile birlikte yaygın bir hal aldığı tartışma götürmez. Kendi kendine işleyen piyasa fikri, çocuk emeği alanında da uzunca bir dönem sınırlamaları reddetti. (s.32)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, uluslararası mevzuat, ILO

 

 

Bakırcı, K.(2004); “Türkiye’de Çocuk ve Genç İşçiliği ” , Görüş Dergisi, Mart, ss.52-56

Bakırcı, K.(2004); “Türkiye’de Çocuk ve Genç İşçiliği ” , Görüş Dergisi, Mart, ss.52-56.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Giriş bölümünde, çocuk işçilik kavramı anlatılmıştır. İlerleyen kısımlarda ise, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün(ILO) konuya yaklaşımı anlatılmış ve daha sonra ülkemizdeki durum, mevzuat göz önünde bulundurularak özetlenmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Yukarıda belirtildiği gibi, yasadışı kabul edilse de çocuk işçiliği yaygındır. Bu olgu, genellikle sessizlik duvarı ve kayıtsızlıkla çevrilidir. Ancak bu duvar, çatırdamaya başlamıştır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, uluslararası mevzuat, ulusal mevzuat, ILO

Alpar, B.M.(2002); “Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında 182 Sayılı ILO Sözleşmesi ile İlgili Çalışma Hayatı Mevzuatı”, Kamu-İş: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:7, Sayı:1

Alpar, B.M.(2002); “Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında 182 Sayılı ILO Sözleşmesi ile İlgili Çalışma Hayatı Mevzuatı”, Kamu-İş: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:7, Sayı:1.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 7

Kapsam:

Çocuk işçiliğini kavramsal açıdan inceleyen kısa bir girişten sonra konunun uluslararası hukuk boyutu anlatılmış; ILO sözleşmeleri, diğer uluslararası anlaşmalara değinilmiştir. İlerleyen bölümlerde ise konunun ülkemizdeki yasal boyutuna değinilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Ülkelerin sosyo-ekonomik koşulları göz önüne alındığında kaynakların yetersizliği ve alt yapı eksikliği çocuk işçiliğinin çok kısa vadede sona erdirilmesinin zor olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun gerçekleşmesi pek çok ülkede sosyal ve ekonomik koşulların iyileşmesine bağlıdır. Bundan dolayı, ILO-IPEC önceliğini “Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliği” nin önlenmesi olarak belirlemiştir. (s.19)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, uluslararası mevzuat, ulusal mevzuat, ILO, sosyo-ekonomik düzey

 

Abay, A.R.(2002); “Çırak Öğrencilerin Sorunları (Bostancı Çıraklık Eğitim Merkezi Örneği)”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:2.

Abay, A.R.(2002); “Çırak Öğrencilerin Sorunları (Bostancı Çıraklık Eğitim Merkezi Örneği)”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:2.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Bostancı Çıraklık Eğitim Merkezi.’ne devam eden öğrencilerin sorunlarını belirleyip,

ulusal düzeydeki sorunları da dikkate alarak çözüm önerileri geliştirmektir.

Bu amaca yönelik olarak bazı sorulara da cevap aranmaktadır:

– Eğitim çağında oldukları halde, eğitimden kopmuş, çalışma hayatına katılmış ya da itilmiş

çocukların ve ailelerinin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel durumları nasıldır?

– Eğitimden kopmuş olan çocukları tekrar eğitime tabi tutmak için 3308 sayılı yasa ile hayata

geçirmeye çalıştığımız çıraklık eğitimi, eğitim ihtiyacına cevap verebiliyor mu?

-v.b.

Makaleden bir Alıntı:

Araştırma bulgularının ışığında, genel olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır:

a- Çırak öğrenciler meslek seçiminde genel olarak oto tamirciliğini seçmişlerdir.

b- ÇEM’e devam eden çırak öğrencilerin büyük çoğunluğu, 15 yaşın üzerinde ve ilkokul

mezunudurlar. Çırakların ilkokulu bitirme derecelerine baktığımızda, ilkokuldan

sonra okumamalarının sebebi başarısızlık değil, ilgisizlik ve ekonomiktir.

c- Öğrencilerin genel olarak ailelerinin eğitimi ilkokul düzeyinde; anneler büyük çoğunlukla ev hanımı; babalarının mesleği ise yoğunluklu olarak serbest meslektir. (s.19)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, çocuk istismarı, çıraklar, çırak eğitimi, sosyo-ekonomik düzey

 

Sokaktan Umuda Başarı Öyküleri

Çalışmanın adı: Sokaktan Umuda Başarı Öyküleri

Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Çözümüne Yönelik Model Çalışmalar

Ankara, Adapazarı, Diyarbakır, Gölcük, Yalova, Sokakta Çalışan Çocuklar Sosyal Destek Merkezleri

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.)

Çalışmanın Yazarı: Ayşe Gündüz Hoşgör

Ertan Karabıyık Özgür Çetinkaya

Hasan Cemal Sargın

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Uluslararsı Çalışma Ofisi 2005, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 86

Amaç: 5 ilde yer alan sokakta çalışan çocuk merkezinde yürütülen

etkinliklerdeki örnek uygulamaları ortaya koymak ve program çerçevesinde Türkiye’de sokakta çalışan çocuklarla ilgili

girişimlere yol göstermek.

 

İçerik: Giriş bölümünde araştırmanın amacı, metodolojisi ve aşamaları anlatılmıştır. İkinci bölümde 5 ilde yürütülen çalışmalar konusunda iyi uygulamalara değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise sonuç, genel değerlendirme ve öneriler vardır.

Yöntem: Araştırma 3 aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, 5 merkezle ilgili IPEC belgeleri incelenmiştir. İkinci aşamada, halihazırdaki IPEC ortağı kuruluşlara danışılarak, mevcut deneyimler yukarıda açıklanan iyi uygulama yöntemi aracılığıyla incelenmiştir. Bu aşamada 5 merkez ziyaret edilmiş farklı sektörlerden temsilcilerin katıldıkları toplantılar ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Üçüncü aşamada, iyi uygulamalarla ilgili bir taslak rapor hazırlanmış ve bu taslak rapor ile ilgili görüşleri alınmak üzere taraflara gönderilmiştir.

Alıntı: ‘‘Artık boya sandığım geride kaldı. Güzel resimler yapıyorum……’’

Vali Nafiz Kayalı Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’nda okuyan bir öğrencinin şiirinden alıntı ( s.21)

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, sokakta çalışan çocuklar, ILO-IPEC

Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe,…….: Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar

Çalışmanın adı: Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe,…….: Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Altıntaş, Betül

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: İstanbul, 2003 (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 256

Amaç: Sokakta çalışan çocuklar ve çocuk işçiliği sorununu, Ankara’da yapılan

incelemelerden yola çıkarak açıklamak.

İçerik: Kitapta, sokakta çalışan çocukların bütün dünyadaki durumuna, konuya ilişkin yaklaşım biçimlerine, Türkiye’ deki yasal ve kurumsal düzenlemelere ilişkin değerlendirmeler yer alıyor.

Yöntem: Literatür tarama ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır.

Alıntı: İnsanlar bizi anlamıyor. Bazıları bizi dilenci sanıyor. Bizi küçük görüyorlar, küfrediyorlar, bir şey diyemiyoruz, çekip gidiyoruz.”
Bu sözlerin sahipleri, 11 yaşındaki Ayşe ile 14 yaşındaki Adnan. Ayşe ile Adnan hırsızlık yapmıyorlar, dilenmiyorlar. Ayşe Ankara sokaklarında yara bandı satıyor, Adnan ayakkabı boyuyor. Böylece ailelerinin geçimine katkıda bulunuyorlar. Hatta “ Ayşe” lerin, “Adnan” ların getirdiği paralar birçok durumda ailenin ana gelir kalemini oluşturuyor.

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, çocuk hakları, sokakta çalışan çocuklar, ulusal mevzuat

Pirler, B.(1997); “Hiçbir Ekonomik Gerekçe Çocuğun Kötü koşullarda Çalışmasını Açıklayamaz”, Çalışma Ortamı, Mart-Haziran, sayı 31-32, s. 12-14.

Pirler, B.(1997); “Hiçbir Ekonomik Gerekçe Çocuğun Kötü koşullarda Çalışmasını Açıklayamaz”, Çalışma Ortamı, Mart-Haziran, sayı 31-32, s. 12-14.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Makale, 26-27 Şubat 1997 tarihlerinde toplanan Amsterdam Uluslararası Çocuk İşçilik Konferansı Raporu’na dayanmaktadır. Konferansın katılımcılarına, faaliyetlerine, amacına yer verilmiş; çocuk işçiliğin kabul edilemeyecek şekilleri konusuna deyinilmiştir. Ayrıca çocuk işçilik konusundaki uluslararası girişimler yer almış, sonuç kısmında ise Amsterdam Uluslararası Çocuk İşçilik Konferansı; uluslararası seviyede, Avrupa seviyesinde ve ulusal seviyede olmak üzere üç düzeyde değerlendirilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Küreselleşme çerçevesinde ortaya çıkan rekabet gücü sorunu ve özellikle uluslararası ticaretten giderek daha büyük pay alan gelişmekte olan ülkeler karşısında, gelişmiş ülkeler tarafından gündeme getirilen “uluslararası ticaret-sosyal standartlar” arasında bağ kurma çabaları çerçevesinde ele alınan “çocuk işçilik” konusunun tartışıldığı konferansa, 30 ülkeden hükümet-işçi-işveren ve ilgili kuruluşların temsilcileri iştirak etti. (s.12)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, küreselleşme, uluslararası mevzuat, sosyal standartlar

 

 

 

Karataş, K.(1993); “Çocuk İşgücü Sorunu: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri”, HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2-3, s. 85-102.

Karataş, K.(1993); “Çocuk İşgücü Sorunu: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri”, HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2-3, s. 85-102.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 12

Kapsam:

Dünyada ve ülkemizde çocuk işgücü kullanımını tarihçesiyle birlikte veren çalışmada, ulusal ve uluslararası düzlemde çocuk işgücü ile ilgili hukuksal düzenlemelere de yer verilmiştir. İzleyen bölümde, çocuk işgücü kullanımının nedenleri ve yoğunlaştığı iş türleri belirtilip varolan çalışma koşullarının çocuk üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Makalenin sorunun çözümü bağlamında politika ve hizmet önerilerinde bulunduğu son bölümünde, kamuoyunun bilinçli ve duyarlı kılınarak toplumsal değişimin sağlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Bu süreçte toplumun tüm kesimlerinin aktif katılımının gerekliliği belirtilmiştir.

Makaleden Bir Alıntı:

Büyüme çağındaki çocuklar, direnç kapasitesi düşük ve kas gücü zayıf olduğundan, daha çabuk yorulmaktadırlar. Bu nedenle, meslek hastalıkları ve iş kazalarına daha açık durumdadırlar. İş kazaları konusunda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yeterli istatistikler bulunmamaktadır. Ancak bazı gelişmiş ülkelerdeki istatistikler, iş kazaları içinde çocuk işçilerin oranının oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. (s.96)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk işçiler, çocuk emeği, çalışma koşulları, uluslararası mevzuat, çocuk sağlığı, iş kazası, meslek hastalığı, toplumsal değişim

Gökler, B.(1995); “Çalışan Çocuklarda Çocuk Kimliğini Yeniden Oluşturmak”, Çalışma Ortamı, Eylül-Ekim, sayı 22, sayfa 33-35.

Gökler, B.(1995); “Çalışan Çocuklarda Çocuk Kimliğini Yeniden Oluşturmak”, Çalışma Ortamı, Eylül-Ekim, sayı 22, sayfa 33-35.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Makalede, Çocuk Hakları Sözleşmesi bağlamında çalışan çocukların haklarına ve konumlarına yer verilmiş; çalışan çocuklara çocuk kimliğinin yeniden kazandırılmasının neleri içerdiği sunulmuştur.

Makaleden bir Alıntı:

Özetle, “Çocuk Kimliği’nin Yeniden Kazandırılması” çalışan çocuklara yönelik, bütüncül bir koruyucu sağlık yaklaşımının ana başlığı; çocuğun erişkinler tarafından bakılması, korunulması, ve yetiştirilmesini, temel hakları doğrultusunda gerekli nitelikler sağlanarak yaşamasını olanaklı kılan bir uygarlaşma atılımının tanımıdır.(s.35)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, çocuk hakları, çocuk kimliği, çocuk sağlığı

Fişek, A.G.(1999); “Çalışan Çocuklar ve Küçük ve Orta Boy İşletmeler”, İşveren Dergisi, Cilt 37, Sayı 7, Nisan, Ankara.

Fişek, A.G.(1999); “Çalışan Çocuklar ve Küçük ve Orta Boy İşletmeler”, İşveren Dergisi, Cilt 37, Sayı 7, Nisan, Ankara.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5

Kapsam:

Küçük işletmelerin ekonomide yeniden keşfedilen önemi ve avantajlarının yanında, düşük işçi sağlığı iş güvenliği düzeylerinin de değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan çalışma, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlem alma eksikliğinden kaynaklanan bir sonuç olduğu ve işyerinde çalışan işçi sayısı azaldıkça da (çocuk çalıştırılan işyerlerinde daha da vahim olmak üzere) düştüğü belirtilmiştir. Uluslararası gündemde, çocuk emeği sorununun son zamanlarda “hoşgörülemeyecek çocuk emeği” ekseninde tartışmalara kaydığı ve bu yelpazede “zor”la çalıştırmadan “zor”lu koşullara kadar olan kesim çalışmanın alanını belirlemektedir.

Çalışmadan Bir Alıntı:

19 yaşın altında 182 çocuk-genç, iş kazalarıyla meslek hastalıklarına bağlı ölüm ya da işgöremezlik sonucu çalışma yaşamından uzaklaşmıştır. Bu, aynı nedenlerle çalışma yaşamından uzaklaşanların %3,1’ini oluşturmaktadır. Geçici işgöremezlik verilen ve bir süre sonra işinin başına dönen çocuk-gençlerin oranı ise %2,7’dir. (s.19)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, işçi sağlığı iş güvenliği, iş kazası, meslek hastalığı, küçük ve orta boy işletmeler, çalışma koşulları

Düzgünoğlu, R.A.(1997); “Üçüncü Dünyada Çocuk Emeği Sömürüsü”, Çalışma Ortamı, Mart-Haziran, sayı 31-32, s. 10-11.

Düzgünoğlu, R.A.(1997); “Üçüncü Dünyada Çocuk Emeği Sömürüsü”, Çalışma Ortamı, Mart-Haziran, sayı 31-32, s. 10-11.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5

Kapsam:

Makalede, dünyanın çeşitli bölgelerindeki ve ülkelerindeki çocuk emeği konusuna değinilmiştir. Makalenin alt başlıkları; tarımda çocuk emeği, imalat sanayi ve madenlerde çocuk emeği, dünyanın yüz karası fuhuş sektöründe çocuklar, çocuk emeğinin istihdam biçimleri, çocuk emeğinin kaldırılmasındaki engeller: yoksulluk ve globalleşmedir.

Makaleden bir Alıntı:

Üretimde globalleşme, sermayenin üretiminin belirli aşamalarının ücretlerin düşük olduğu bölgelere kolayca kaydırılabilmesi anlamına gelmektedir. Karşılaştırmalı üstünlükler kuramının başarılı bir geri dönüş yaptığı günümüzde, bol çocuk işgücü, uluslararası alandaki rekabetini ucuz emeğe dayalı olarak yapan az gelişmiş ülkelerin bir avantajı sayılmaktadır. Bu anlamda globalleşme, çocuk emeğinin kullanılmasını teşvik eden ve bundan beslenen bir süreç olarak yaşanmaktadır. Bu koşullarda çocuk emeğinin ortadan kaldırılması, en azından kısa dönemde maalesef gerçeklerle bağdaşmayan bir iyi dilekten ibarettir. (s.11)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, küreselleşme, fuhuş, tarımda çocuk emeği, yoksulluk

 

 

Çelebioğlu, Z.(1997); “Uluslararası Çocuk İşçilik Konferansı Raporu: Soruna Etkili Çözüm, Dengeli Ekonomik Büyüme ve Sosyal Gelişme ile Mümkündür”, Çalışma Ortamı, Kasım-Aralık, sayı 35, s. 16-22.

Çelebioğlu, Z.(1997); “Uluslararası Çocuk İşçilik Konferansı Raporu: Soruna Etkili Çözüm, Dengeli Ekonomik Büyüme ve Sosyal Gelişme ile Mümkündür”, Çalışma Ortamı, Kasım-Aralık, sayı 35, s. 16-22.

Yararlanılan Kaynak Sayısı:

Kapsam:

Makalede, 27-30 Ekim 1997 tarihleri arasında Oslo’da gerçekleştirilen “Çocuk İşçilik Konferansı” ile ilgili özet bilgi, dört ana bölüm altında sunulmuştur. Birinci bölümde konferansa davetli olan ülkelerin listesi, ikinci bölümde konferansta yer alan açılış konuşmaları ile diğer önemli konuşmalar), üçüncü bölümde konferansın sonunda kabul edilen Faaliyet Planı ile bu plan içinde konferansta oluşturulan çalışma gruplarının sonuçları, dördüncü bölümde ise toplantının genel değerlendirmesi yer almıştır.

Yazıda, Konferans’ta konuşan Norveç Kalkınma ve İnsan Hakları Bakanı Hilde F. Johnson; ILO Çalışma Koşulları ve Çevre Bölümü Başkanı Mr. Assefa Bequele; UNICEF Politika, Planlama ve Değerlendirme Bölümü Başkanı Martha Santos Pais; Norveç Hükümeti Başbakanı Kjell Magne Bondevik; ILO Genel Başkanı Michel Hansenne; UNICEF Başkanı Carol Bellamy; Alman Başbakan Yardımcısı ve Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Bakanı Klaus-Jürgen Hedrich; İşveren Delegasyonu Sözcüsü Ashraf Tabani’den aktarma yapılmıştır.

Genel Değerlendirme bölümünün alt başlıkları şunlardır: “Fakirlik, Çocuk İşçiliğin Hem Nedeni, Hem Sonucudur!”, “B.M. Çocuk Hakları Sözleşmesi ve 138 Sayılı ILO Sözleşmesinin Tüm Ülkelerce Onaylanması Sağlanmalıdır1”, “Sosyal Etiketleme mi, Yoksa Davranış İlkeleri mi?”, “Rugmark’’; ‘‘Care&Fair’’; ‘‘STEP’’; ‘‘DIP’’; ‘‘Child-Labour Friendly Enterprises’’; “Çocuk İşçiliğin Uluslararası Ticaretle İlişkilendirilmesi; Bu Amaçla Serbest Ticarete Getirilecek Engeller, Sorunun Çözümüne Destek Değil, Köstek Olacaktır”.

Makaleden bir Alıntı:

Sosyal ve ekonomik yükümlülükler ya da ticarete getirilen sınırlamalar ise haksız rekabete neden olacak ve gelişmekte olan ülkelerin mevcut durumlarını daha da kötüye götürmekten başka bir işe yaramayacaktır. Bu da gelişmekte olan ülkelere zarar vereceği gibi, sanayileşmiş ülkelerin yardım elini uzatmaya çalıştıkları çocukların durumlarını daha da güçleştirecek ve onlara zarar verecektir. Bunun için her ülkenin ekonomik ve sosyal şartları ile kültürel ve geleneksel yapıları incelenerek, kendilerine özgü, toplumun hiçbir kesimine, özellikle de çocuklarına zarar vermeyecek, ülke gerçeklerine uygun, uygulanabilir, realist çözüm önerileri, ulusal yetkililerle tartışılarak oluşturulmalıdır. (s.22)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, yoksulluk, uluslararası mevzuat, sosyo-ekonomik düzey

 

 

Can, M.(1999); “Yeni Asgari Ücret ve Çalışan Çocuklar”, Çalışma Ortamı, Ocak-Şubat, sayı 42, s. 12-14.

Can, M.(1999); “Yeni Asgari Ücret ve Çalışan Çocuklar”, Çalışma Ortamı, Ocak-Şubat, sayı 42, s. 12-14.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 2

Kapsam:

Makalede, asgari ücretin nasıl belirlendiği üzerinde durulmuş; devletin, işveren yanını ortaya koyduğunda komisyonunun üçlü bir yapıdan ziyade işçi-işveren olarak ikili bir yapı görünümüne kavuştuğu vurgulanmıştır. Yoksulluğun, çocuk işçiliğin kaynağını oluşturduğu ortaya koyulmuş, asgari ücret ve çocuk işçiliği ilişkisi konusuna yer verilmiştir. Asgari ücretin, Türkiye’nin onaylamış olduğu insan hakları belgelerinde öngörülen ilkelere göre belirlenmesi gerektiği vurgulanmış, asgari ücretin ikili bir yaş ayrımı esas alınarak belirlenmesinin, çocuğun ucuz işgücü olarak çalışma yaşamına katılımının hukuksal ortamını oluşturduğu belirtilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Ayrıca Çocuk Hakları Bildirgesinde de vurgulandığı gibi, çocuğu yüksek yararlarının gereği olarak asgari ücretin belirlenmesinde ikili yaş ayrımının ortadan kaldırılması, çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi açısından kaçınılmaz bir zorunluluk olarak karşımızda durmaktadır. (s.14)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, ulusal mevzuat, asgari ücret

Fişek, A.G.(1992); “Ülkenin Geleceğine İpotek: Çocuk Emeği”, Petrol-İş ’92 Yıllığı,s. 481-494.

Fişek, A.G.(1992); “Ülkenin Geleceğine İpotek: Çocuk Emeği”, Petrol-İş ’92 Yıllığı,

s. 481-494.

 

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 11

 

Kapsam:

Tarihsel süreç içerisinde çocuk çalıştırılması olgusunun uluslararası insan hakları belgelerindeki yerinin belirtilmesinin ardından çalışma, Türkiye’nin konu çerçevesinde ele alınmasıyla sürmektedir. Ülkemizde çocuk çalıştırmanın, insan haklarıyla uyumluluğunu belirlemede üç temel insan hakkı (gereksinmelerden kurtulma hakkı, eğitim hakkı ve sağlıklı ve güvenli ortamda çalışma hakkı) ele alınmıştır. Çocuk emeği kullanımının toplum düzeyinde yarattığı harabiyetin ülke geleceğine bir ipotek koymak olduğunun ve koşulların düzeltilmesi uğraşısının insan hakları için verilecek uğraşıdan ayrılamayacağının belirtildiği “değerlendirmeler ve sonuç” bölümüyle çalışma sonlanmaktadır.

 

Makaleden Bir Alıntı:

İster şu anda aile gelirine bir katkı, isterse gelecekte “gereksinmelerden kurtulma”nın bir aracı olarak görülsün, çocuk işçilik (çıraklık vb.) ekonomik amaçlı bir girişimdir. Çocukların erken yaşta çalışma hayatına katılmaları, ekonomik içeriğin ön plana çıkmasıyla, “kendi yeteneklerini en üst düzeyde gerçekleştirerek geliştirmelerine” olanak vermemektedir. Bu nedenle de çocukların çalışması (ya da çalıştırılması) olgusunu, onların “ toplumsallaşma süreçlerinin bir evresi” olarak görmeye olanak yoktur. (s.486)

 

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, uluslararası mevzuat, çalışma koşulları, insan hakları, toplumsallaşma

 

Balamir, A.(1982); “Türkiye’de İmalat Sanayiindeki Çocuk İşgücü”, Nüfusbilim Dergisi, 4, s. 99-117

Balamir, A.(1982); “Türkiye’de İmalat Sanayiindeki Çocuk İşgücü”, Nüfusbilim Dergisi, 4, s. 99-117

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 11

Kapsam:

Tarihsel süreç içinde ortadan kalkması beklenen çocuk istihdamının, az gelişmiş ülkelerde hala yaygın olarak kullanılageldiğini vurgulayan çalışmada, Türkiye’de 1979 yılında yürütülen bir saha çalışmasının bulguları ile karşılaştırılarak ülkemizde tarım sektörü dışındaki çocuk işgücünün boyutları üzerine tahminde bulunulmaktadır. Ülkemizde çocukların istihdam edildiği başlıca sektörler, imalat sanayiimizdeki işgücü hacimleri ve küçük imalat sanayiinde çalışan nüfus konusundaki verileri, Türkiye’de çocuk işgücünün hacmi üzerine veriler izlemektedir. Niceliksel yanı ağır basan çalışma, çocuk işgücünün boyutlarının sağlıklı biçimde ortaya konabilmesi aşamasında, uygulanagelen politikalarda ve sayımlardaki yöntemlerde değişiklik önerilerinde bulunmaktadır.

Makaleden Bir Alıntı:

İmalat sanayiinin yanı sıra perakende ticaret, lokantalar ve oteller, çeşitli kişisel hizmetler ve iyi tanımlanmamış marjinal işler gibi çocukların yine yaygın olarak istihdam edildikleri faaliyet kollarında da, benzer nedenlerle eksik beyan ya da eksik sayım olabileceği öne sürülebilir. Bu işkollarındaki eksik beyan ya da sayımın, kabaca imalat sanayiindeki oranda olduğu varsayıldığında, tarım sektörü dışında istihdam edilen 15 yaşından küçük çocukların sayısı 1970 Genel Nüfus Sayımı’ndaki gibi 118.206 değil 431.837 olarak bulunmaktadır. Son hafta iş arayanlar da bu tahmine dahil edildiğinde sayı 447.373’e yükselmektedir. Türkiye’deki çocuk işgücü konusunda bu sayının bile gerçeği tam olarak yansıtmadığı öne sürülebilir. Bu sayılar doğru kabul edildiğinde, Türkiye’de 1970 yılında imalat sektöründeki tüm iktisaden faal nüfus, (son hafta iş arayanlar dışarıda bırakıldığında), 1.287.800 yerine; 1.287.800+431.837-118.206=1.601.431 olarak, 15 yaş altındaki çocukların bunun içindeki oranı ise %5 yerine %27 olarak bulunmaktadır. (s.112)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk istihdamı, çocuk emeği, nüfus

ILO-IPEC Proje Raporu

Çalışmanın Adı: ILO-IPEC Proje Raporu

 

Çalışmanın Türü: Proje Raporu (Çalışma, ILO-IPEC programı çerçevesinde yürütülmüştür)

 

Çalışmanın Yazarı: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

 

Çalışmanın Sunuluş-

Basım Yılı ve Yeri: Mart 1996, Ankara

 

Çalışmanın Dili: Türkçe

 

Sayfa Sayısı: 101

 

Amaç: İş Teftiş Kurulu proje ekiplerince gerçekleştirilmiş çalışmaları bir araya getirmek.

 

İçerik: Bu çalışma; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na bağlı 8 Grup Başkanlığında, 8 sektörde (soğuk ve sıcak metal işleri; polyester atölyeleri, hizmet sektörü hazır giyim, ayakkabı imalatı, deri konfeksiyon imalatı, oto tamir ve bakım, oto kaporta ve boya) yürütülmüştür. 1994 yılında yapılan çalışmaya katılan Grup Başkanlıklarına İş Teftiş Malatya Grup Başkanlığında görevli İş Müfettişleri de dahil edilmiştir. Kitapta, her bir sektör şu başlıklar etrafında değerlendirilmiştir: Öncelikli riskleri belirlemek” bölümünde, “seçilen risk, riskin seçilme nedeni, riske bağlı olarak ele alınacak hedef grup, riski çözme ortamı, riske yönelik çalışmalarda kullanılması düşünülen eğitim ve iletişim araçları, çalışan çocuklar projesinin uygulanmasında karşılaşılan eğitsel ve iletişimsel sorunlar, belirtilmesi gereken diğer hususlar” yer almaktadır. “Saha çalışmaları -eğitim çalışmaları- eğitim ve iletişim araçlarının üretilmesi” bölümünde ise; “ulaşılan işyerlerine ait sayısal veriler, iletişim ve eğitim araçları ile ilgili olarak yapılan çalışmalar, saha çalışmaları, eğitim çalışmaları, yapılan çalışmaların değerlendirilmesi, öncelikli riskin son durumu, bu aşamada verilen sonucun yeterliliği, yetersizliklerin nedeni, doğru olmadığı düşünülen uygulamalar, elde edilen sonuca katkı sağlayacağı düşünülen yeni öneriler” yer almaktadır. “Saha çalışmaları-eğitim çalışmaları-öneriler” bölümünde; “riskin çözümü için yapılan çalışmalar, bu dönemde başlatılan yeni çalışmalar, çalışmanın sonuçları, öneriler” bölümleri yer almaktadır.

 

Yöntem: Bu çalışmada, bir kısmı 1994 yılındaki çalışmalara katılmış 39 İş kitlenin bilgilendirilmesi, duyarlılaştırılması ve eğitilmesi görevlerini, seçilmiş amaca uygun olarak, doğru hedef kitle, doğru yer ve zamanda, uygun yöntem ve araçları kullanarak gerçekleştirilebilmek amacıyla “iletişim ve eğitim teknikleri” ve eğitimlerde kullanacakları eğitim-iletişim araçları konusunda eğitilmişlerdir. Bu çalışmada, iş denetimi klasik yaklaşımdan çıkarılarak yeni yaklaşımlara yönelinmiştir. Uygulanan yöntem, üç aşamalıdır: Birinci aşama gözleme ve dinlemektir; ikinci aşama değerlendirmek ve anlamaktır; üçüncü aşama ise tutum ve davranış değişikliği için davranmak ve politika oluşturmaktır. Üçüncü aşama, ILO-IPEC ile birlikte yürütülen “İletişim ve Eğitim Teknikleri Projesi” kapsamında yapılmıştır.

 

Alıntı: İşverenler, işyerlerinde uygun bir havalandırmanın gerekliliğini, uygun kişisel koruyucular kullanmanın yararlarını, kaliteli malzemenin faydalarını, boya yapılan bölümün tecrit edilmesi gerektiğini fazla çalışmanın zararlarını kabul etmelerine karşın, maliyet hesaplarına girdiklerinde tutumları direnmeye dönüşmektedir. Bu nedenlerle, ekonomik güce dayanan konularda olanaklarını zorlayarak gereklilikleri yerine getirmeye çalışmaları, bunun için harekete geçmeleri, tutum ve davranış değişikliği oluşturmaları, uzunca bir süreç sorunu olup, bu süreç içinde aralıklarla eğitim çalışması yapılması gerekmektedir.(s.22)

 

Bazı Anahtar Sözcükler: çocuk emeği, risk, işçi sağlığı iş güvenliği, çırak eğitimi

 

 

 

Geleneksel Çıraklıktan Çocuk Emeğine: Bir Alan Araştırması

Çalışmanın Adı: Geleneksel Çıraklıktan Çocuk Emeğine: Bir Alan Araştırması

Çalışmanın Türü: Rapor

Çalışmanın Yazarı: Sema Erder – Kuvvet Lordoğlu

Çalışmanın Sunuluş-

Basım Yılı ve Yeri: 1993, İstanbul

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 223

Amaç: çocuk emeğini yaygın olarak kullanan bazı sektörlerdeki emeğin konumunu, gerek emek arzedenler gerekse emeği istihdam edenler yönünden incelemeyi hedeflemektedir.

İçerik: Birinci bölümde çocuk işçilik, İstanbul’da çocuk emeğinin konumu, çıraklık eğitimi ve ilgili merkezler gibi kavramların üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde işveren araştırması ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise çırak araştırması ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Dördüncü bölümde çırakların çalışma koşulları, beşinci bölümde çırakların konumlarını algılayışları, altıncı bölümde çırak kızlar, yedinci bölümde beklentiler, sekizinci bölümde özet bulgular ve sonuç yer almaktadır.

 

Yöntem: Araştırma esas olarak ümraniyede küçük sanayi işyerlerinde yoğun olarak çocuk çalıştıran metal, makine imalatı ve tekstil sektörlerinde yapılmış olan görüşme ve gözlemlere dayanmaktadır.

Alıntı: Sonuç olarak mevcut çıraklık sistemi, işveren, devlet ve çıraklar arasındaki ilişkileri düzenleyici bir sistemdir. Şu andaki işleyiş açısından tarafların üçü de sistemden hoşnut gözükmektedir. Ancak, bu durumun gerçekten işgücü piyasasına yeni giren ve gelecekte istihdam yapısının kaynağını oluşturacak çalışan çocukların hüner kazanmasına ve gelirlerini yükseltmeye ne ölçüde katkıda bulunduğu konusunda kuşku taşımaktayız. (s.183)

Bazı Anahtar Sözcükler: çıraklar, çocuk emeği, çırak eğitimi, ulusal mevzuat