Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikayesi-Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Ekonomi-Politiği

Çalışmanın adı: Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikayesi-Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Ekonomi-Politiği

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Servet Gün

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010,Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 196

Amaç:

Çalışmanın amacı sokakta çalışan çocuklar sorunsalına ışık tutabilmektir.

İçerik:

Birinci bölümde yoksulluk kavramına, ikinci bölümde Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikâyesi: İlkelSermaye Birikim Süreçleri Ve Mülksüzleşme, üçüncü bölümde Dünyada, Türkiye’de Çocuk Emeği Ve Sokakta Çalışma, dördüncü ve son bölümde Yoksulluk Döngüsünün Sırrı: Sokakta Çalışma(Mersin Örneği) başlıklarına yer verilmektedir.

Yöntem:

İlk üç bölümde literatür üzerinden gidilmekte ve son bölümde Mersin örneği ile alan çalışması ile desteklenmektedir.

Alıntı:

Ekonomi politikaları ve yeniden iskân politikalarının bir sonucu olarak mülksüzleştirilen, geçim araçlarından koparılan ve hayatta kalabilmelerinin en temel araçları metalaştırılmış bulunan bu insanlar, zaten yoksul olan hayatlarından alınıp yeni liberal politikalarla dejenere edilmiş bir kent piyasasına, sefaletin içerisine, kentlerin yeni proleterleri olarak sürülmüşlerdir… İşte sokakta çalışan çocukların hikâyesi de bu noktadan sonra başlamaktadır. Gündelik yaşam artık nakit paraya bağlı hale geldiğinden bu yeni süreçte hayatta kalabilmek için hane üyeleri akıl almaz çarelere sığınmak zorunda kalmıştır. Çarelerden en akıl almaz olanı da hane üyesi çocuğun gelir getiren bir işte yani sokakta çalıştırılmasıdır

Anahtar kelimeler:

Sokakta çalışan çocuklar, göç ve yoksulluk, çocuk emeği.

 

Şen,B.,Kahraman,F. (2012) “Oyun Hakkının Uzağında Yaşamak: Türkiye’de İç göç ve Çocuk Emeği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:27, Aralık ss.167-189.

Şen,B.,Kahraman,F.(2012) “Oyun Hakkının Uzağında Yaşamak: Türkiye’de İç göç ve Çocuk Emeği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:27,Aralık ss.167-189.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 33

 

Kapsam:

İstanbul tarihi kent merkezinde yer alan Eminönü-Süleymaniye Bölgesi’nde, tamamı bekâr odalarında kalan ve çoğunluğu hane üyeleri ile birlikte yine bu bölgede istihdama katılan göçmen çocuk işçiler ile yapılan alan araştırması  ve 20 çocuk işçi ile gerçekleştirilen mülakatlar sonucu elde edilen verilerin kategorik içerik analizi yöntemi ile değerlendirilerek çocuk işçiliğinin İstanbul kent merkezindeki görünümleri ve Türkiye’deki iç göç, yoksulluk ve istihdam ilişkisi saptanmaya çalışılmaktadır.
Makaleden bir Alıntı:
Göçmenlik ve yoksulluk hallerinin yoksul aileler ve çocukları üzerinden değerlendiren Sönmez’in alan çalışması; İzmir’in iç kent bölgesi olarak tanımlanan bölgelerinde, özellikle göçmen ailelerin çocuklarının enformel istihdam alanlarında işgücüne katıldıklarının tespit edilmesi bakımından önemlidir. Çalışmanın sonuçları çocuk işgücünün özellikle küçük ölçekli işletmelerde ve sosyal güvenceden yoksun olarak istihdam edildiğini ortaya koymaktadır(s.177).

 

Bazı Anahtar Sözcükler:
Çocuk işçilik, göç, yoksulluk, bekâr odaları.
 

Alphan,Y.(2007); “Omuzlarında Dünyayı Taşıyan Çocuklar”, Çalışma Ortamı Dergisi,Sayı:93,Temmuz-Ağustos S,2-3.

Alphan,Y.(2007); “Omuzlarında Dünyayı Taşıyan Çocuklar”, Çalışma Ortamı Dergisi,Sayı:93,Temmuz Ağustos.S,2-3.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 15

Kapsam:

Çocukların yaşadığı sorunları, çocuk işçiliğinin altında yatan nedenleri ele almaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

1976’da Güney Afrika Soweto’da binlerce siyahi çocuk, kendi dillerinde öğrenim görme hakkı kazanmak için sokaklara dökülerek protesto yürüyüşleri yapmıştır. İki haftalık protesto yürüyüşü sonrası, yüzden fazla kişi öldürülmüş, binden fazla kişi yaralanmıştır. Öldürülenlerin anısına ve yürüyüşe katılanların cesareti adına 1991’den bu yana her 16 Haziran, Afrikalı Çocuk günü olarak kutlanmaktadır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

Çocuk işçiliği,

 

Subaşı, M., Kubilay, G.(2003); “Sokakta Yaşayan/Çalışan Çocukların Aile ve Yaşadıkları Konutların Özellikleri”, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5:2, Ankara, Aralık

Subaşı, M., Kubilay, G.(2003); “Sokakta Yaşayan/Çalışan Çocukların Aile ve Yaşadıkları Konutların Özellikleri”, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5:2, Ankara, Aralık.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 35

Kapsam:

Araştırma, sokakta yaşayan/çalışan çocukların aile ve yaşadıkları konutun özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı bir araştırmadır. Veriler, araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu kullanılarak, örneklem grubuna giren aileler ile yüz yüze görüşme yoluyla Temmuz-Kasım 2000 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı Ulus Çocuk ve Gençlik Merkezi’ne kayıtlı 280 sokakta çalışan çocuk ile Ankara Valiliği Çocuk Eğitim ve Tedavi Merkezi’ne kayıtlı 7-14 yaş grubundaki sokakta yaşayan 20 çocuğun ailesi oluşturmaktadır. Örneklemini ise, Temmuz–Kasım ayları arasında ulaşılan 49 çocuğun 30 ailesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler, sayı ve yüzdelik olarak değerlendirilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Büyük kentlerde hızlı nüfus artışı, plansız kentleşme, göç, yoksulluk, artan enflasyon, işsizlik, kötü koşullarda barınma, aile içi şiddet, aile bütünlüğünün bozulması ve ailenin toplumsal desteğini kaybetmesi gibi durumlar aileyi ve tüm aile bireylerinin yaşamını olumsuz olarak etkilemektedir. Bu faktörlere ek olarak, ailedeki alkol ve madde bağımlılığı, babanın evi terketmesi, ebeveynlerin başka kişilerle evliliği, gelir getiren kişinin yokluğu, macera arama, fiziksel istismar, cinsel taciz ve tecavüze uğramış olma, eğitim düzeyinin düşük olması, eğitim kurumlarının yetersizliği, toplumun geleneksel tutumları gibi durumlar tüm aile bireyleri içinde şüphesiz en fazla çocukları etkilemektedir. Bu faktörler çocukların aile ortamından uzaklaşmasına ve suç işleme potansiyelini arttırıcı bir ortam olan sokağa sürüklenmesine neden olmaktadır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

sokakta yaşayan çocuklar, sokakta çalışan çocuklar, aile, konut özellikleri, madde bağımlılığı, göç, yoksulluk

Güngör, M.(2003); “Yoksulluk ve Sokakta Çalışan Çocuklar”, Yoksulluk, Deniz Feneri Yayınları, Cilt:3, İstanbul

Güngör, M.(2003); “Yoksulluk ve Sokakta Çalışan Çocuklar”, Yoksulluk, Deniz Feneri Yayınları, Cilt:3, İstanbul.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5

Kapsam:

Mersin ilinde yoksulluğun, sokakta çalışan çocuklar üzerinde yarattığı etkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Yoksulluk ekonomik bir gösterge olarak ele alınmaktan ziyade, bir durum şeklinde değerlendirilmiş ve çocuk üzerindeki etkisini ölçmek amaçlanmıştır. Göç, sosyal devlet, sokakta çalışan çocuk, sokak çocuğu, toplumsallaşma gibi kavramların ışığında, Mersin ilinde sokakta çalışan 70 çocuğa anket uygulanmış ve gözlem yapılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Yoksulluktan en çok etkilenen en çok zarar görenler, yaşama, gelişme ve büyüme hakları riske atılanlar, toplumun ve ailenin en küçük bireyleridir. Günümüzde gelişmekte olan ülkelerde doğan her 10 çocuktan dördü, aşırı yoksulluk içinde dünyaya gelmektedir. Bu yoksulluk, çocuğun varlığını her yönden belirlemektedir. Malnütrisyon, temiz su sıkıntısı, yetersiz sanitasyon ve düşük yaşam beklentisi. (s.291)

Bazı Anahtar Sözcükler:

göç, sosyal devlet, beslenme, sanitasyon, sokakta çalışan çocuklar, sokakta yaşayan çocuklar, toplumsallaşma

 

 

 

Turkey, Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment

Çalışmanın adı: Turkey, Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.

Çalışmanın Yazarı: Dr. Bahattin Akşit

Dr. Nuray Karancı

Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Kasım 2001, Cenevre

Çalışmanın Dili: İngilizce

Sayfa Sayısı: 99

Amaç: Bu araştırma çalışmasının amacı, Adana, Diyarbakır ve İstanbul’da,

sokak çocukları tarafından yapılan işlerin belirlenmesi, bu çocukların

yaşam ve çalışma şartları, bu çocukların ailelerinin sosyo-demografik

karakteristiklerinin ortaya konması, çocuklar ve ailelerinin sokakta

çalışma ve eğitim konusuna bakışlarının incelenmesi, konuylu ilgili

çeşitli enstitülerin uzmanlarını ve müşterilerin sokakta çalışan

çocuklara bakış ve davranışlarının etüd edilmesi olmuştur.

İçerik: Yapılan çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde çalışmanın

amacı, kapsamı ve metodolojisi hakkında giriş yapılmıştır. 2. bölümde

3 şehrin demografik, eğitim vr sosyo-ekonomik profilleri ortaya

konmuştur. 3.bölümde ise konunun kanuni yönü ve kurumsal yönü

anlatılmıştır. 4.bölümde ise sokakta çalışan çocukların profili çizilmiştir.

Çocukların yaptıkları işlerin çeşitleri, çalışma saatleri, kazanılan para, koşulları, yaşama koşulları, eğitim durumları, polisin-halkın ve

müşterilerin bakış açıları, çocukların gelecek beklentileri ve hayalleri

anlatılmıştır. 5. bölümde ise sokakta çalışan çocukların aileleri

anlatılmış, sosyo-ekonomik, sosyo demografik, ve göç tarihçeleri

bakımından profilleri incelenmiş ve ailelerin sokakta çalışmaya bakış açıları irdelenmiştir. 6. bölüm ise sonuç bölümüdür.

Yöntem: ILO-UNICEF’in ‘Rapid Assessment Methodolgy’ yöntemi uygulanmış. 4 çeşit veri toplama tekniği, çalışan çocukların aile durumlarının,

çalışma koşullarının, okula devamlarının ve genel davranışlarının

resmini ortaya konabilmesi için kullanılmıştır. : (1) 188 çalışan çocuk ve 65 ebeveyn ile bu 3 şehirde yarı-planlı mülakatlar. (2) Konuyla ilgili kurumlar ve müşteriler ile derinine odaklı grup görüşmeleri. (3) Çocukların çalışma alanları ve yaşam yerleri ile ilgili gözlemler.

(4) Sokakta çalışan çocuklarla ilgili çalışmaların gözden geçirilmesi.

Alıntı: Satıcıların bu çocuklara karşı tutumu, müşterilerinkiyle

benzeşmektedir. Bir kısmı bunları hergün karşılaşmalarından ötürü iyi tanımakta ve çeşitli konularda bunlara yardım etmektedirler. Ancak bazı pahalı dükkan sahipleri, bunları kendileri ve müşterileri için tehlike olarak gördüklerinden yakınlarda görülmelerini istememektedirler.(s.56)

Anahtar kelimeler: çocuk işçiler, sokakta çalışan çocuklar, göç, sosyo-ekonomik düzey, sosyo-demografik düzey

 

 

 

Zeytinoğlu, S.(1989); “Türkiye’de Çocuğun Durumu”, 1990’ların Çocuk Politikası Kongresi, DPT-UNICEF Yay., Ankara, s. 241-252

Zeytinoğlu, S.(1989); “Türkiye’de Çocuğun Durumu”, 1990’ların Çocuk Politikası Kongresi, DPT-UNICEF Yay., Ankara, s. 241-252

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 10

Kapsam:

Sunuşta, günümüz dünyasında hala yaşanmakta olan çocuk çalışması ve istismarı sorununa genel bir çerçeve çizildikten sonra, kavramların tanımlanmasına geçilmektedir. Çıraklık eğitiminin, çalışan çocukların korunması ile ilgili yasal düzenlemelerin etkinlik ve aksaklıklarına değinilen sunuşta son olarak çalışan çocukların sorunlarına etkili çözüm önerileri sunulmaktadır.

Sunuştan Bir Alıntı:

Günümüzde pek çok ülkede çalışan milyonlarca çocuk, ailedeki işbölümüne katılmaktan çok daha ciddi işgücü istismarı biçimleriyle karşılaşmaktadır. Endüstrileşme sürecinde geniş halk yığınlarının hazırlıksız olarak kırdan kente göçmeleri, kentlerde yoksul kitlelere yeterli geçim olanaklarının sağlanamaması ve etkili toplumsal hizmetlerin götürülememesi, çocukların aile dışındaki işgücüne artan oranlarda katılmalarıyla sonuçlanmıştır. Bu ise, aile korumasından da yoksun kalan, toplumsal haklarının bilincinde olmayan çocuk işgücünün, istismar edilme riskini giderek artırmıştır. (s.242)

Bazı Anahtar Sözcükler:

aile, çalışan çocuklar, çıraklık, çırak eğitimi, çocuk istismarı, göç

Sencer, Y.; Erbilgin, K.(1978); “Çıraklarımızın Sorunları: Bir Alan Araştırmasının Sonuçları”, 1. Ulusal İşçi Sağlığı Kongresi, 19-21 Ekim, İstanbul, s. 550-559.

Sencer, Y.; Erbilgin, K.(1978); “Çıraklarımızın Sorunları: Bir Alan Araştırmasının Sonuçları”, 1. Ulusal İşçi Sağlığı Kongresi, 19-21 Ekim, İstanbul, s. 550-559.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 4

Kapsam:

İstanbul’un çeşitli kesimlerinde çalışan çırakların toplumsal özellikleri, çalışma ve yaşam koşulları incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Mart – Haziran 1978’de değişik işkollarından 319 çırakla görüşme yapılmıştır. Çalışmada ayrıca 2089 sayılı “Çırak, Kalfa ve Ustalık Yasası”nın uygulamaya yansıma ve geçerlilik kazanma derecesi de sınanmıştır. Rapor, elde edilen bulguların bir özeti olup, çıraklık konusundaki ilk çalışmadır.

Sunuştan Bir Alıntı:

İstanbul dışında doğmuş olan çırakların %80’i aşkın bir bölümünün de, bu kente 1965 sonrası, yani oldukça yakın bir dönemde göçmüş ailelerin çocukları olması, ayrıca dikkat çekicidir. Çok büyük bir çoğunlukla, göçe ailesiyle birlikte katıldığı anlaşılan çırağın, göç nedeni ise, %58’e varan bir oranda, “toprak yetersizliği – işsizlik – geçim sıkıntısı” olarak dile getirilmiştir. (s.553)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çıraklık, çırak eğitimi, çalışma koşulları, çırak-kalfa-ustalık düzeni, göç