Çalışmanın adı: 6. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu

Çalışmanın adı: Dünyada ve Türkiye’de Çocuk İşçiliği ve Özel Bir Örnek Olarak İstanbul İlinde Otomotiv Küçük Sanayiinde Çalışan Çocuk İşçi ve Çıraklar

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Haydar Okan Yıldırım

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:2008,İstanbul(Kadir Has Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Özel Hukuk Anabilim Dalı / Hukuk Bilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:  185

Amaç:

Bu çalışmanın temel amacı, çocukların erken yaşta çalışma hayatına girmeleri durumunda karşı karşıya oldukları riskleri ortaya koymaktır.

İçerik:

Öncelikle çocuk ve çocuk işçi kavramları tanımlanmış; daha sonra da çocuk işçiliğinin Dünya’daki ve Türkiye’deki tarihsel gelişimi üzerinde durulmuştur. Çocuk işçiliği dört ayrı grupta ele alınmış ve her bir gruptaki olumsuz etkiler
kendi iç dinamikleri içinde incelenmiştir. Çocuk işçiliğinin nedenleri arz ve talep faktörleri yönünden ayrı ayrı ele
alındıktan sonra, bu faktörlerin birbirlerini etkileme dereceleri üzerinde durulmuştur. Çocuk işçiliğinin sona erdirilmesine ilişkin gerek uluslararası düzeyde, gerekse ulusal düzeyde gerçekleştirilen hukuksal düzenlemeler ortaya konmuştur. İşçi statüsü dışında kalan çalışan çocuklar ele alınmış, bu çocukların çalışma hayatında karşı karşıya kaldıkları sorunlar üzerinde durulmuştur. Dolayısıyla çırak ve çocuk işçi ayırımı da kısaca ele alınmıştır.
Bir mesleki eğitim süreci olan çıraklık kurumunun geliştirilmesinin önemi üzerinde durulmuş, çocuk işçiliğini önleme adına yapılan çalışmalarda çıraklık kurumuna ağırlık verilmesinin gerektiği belirtilmiştir. Dünya’da ve Türkiye’de çalışan çocuklara ilişkin istatistikî veriler ortaya konmuştur. Dünya genelindeki istatistikî veriler için Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)‘nün; Türkiye genelindeki veriler için ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun son
verileri başvurulmuştur. Çocuk işçiliğinin iyileştirilmesine yönelik Dünya’da gerçekleştirilen projeler ele alınmış, ILO’nun çocuk işçiliğini önlemek için gerçekleştirdiği Uluslararası Çocuk İşçiğini Ortadan Kaldırma Programı (IPEC)’na ayrıntılı bir şekilde değinilmiştir. Çocuk işçiliği ile mücadelede ulusal eylem planı oluşturma zorunluluğu
üzerinde durulmuş; eğitimin, ekonomik politikaların, ekonomik özendiricilerin, geçerli ve güvenilir bilgi elde etme zorunluluğunun, daha önceki deneyimlerden yararlanmanın ve tarafların katılımının (aileler, çocuklar, sendikalar, işverenler, hükümet dışı kuruluşlar) önemi vurgulanmıştır. İstanbul ilinde otomotiv küçük sanayinde çalışan çocuk işçi ve çıraklara yönelik saha araştırması ile çocuk işçi ve çırakların sorunlarına değinilmiştir.

Yöntem:

Literatür taraması yapılarak,saha araştırması ile konu genişletilmiştir.

Alıntı:

Anket sonucunda çocuk işçilerin büyük bir kısmının, işvereni ile yazılı sözleşmesinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, İK. m. 8/III’e de uyulmamıştır. Diğer bir deyimle, çocuk işçi ile yazılı sözleşme yapmamış olan işverenlerin, çocuğa yazılı bir belge de vermedikleri tespit edilmiştir. Yazılı bir sözleşme olmadan çalışan birçok çocuk, kendi haklarının bilincinde olmadan işverenlerin emri altında çalışmaktadır. Konuya salt bir sözleşme açısından bakmamak gerekir. Zira, işveren ile sözleşmesi olmayan bu çocukların birçoğunun aynı zamanda sigortaları da yoktur. Bu açıdan
bakıldığında çocuk işçinin hakkını arama adına elinde hiçbir somut veri olmamakta, bu nedenle de işverenler yasal yükümlülüklerinden rahatlıkla kurtulabilmektedirler (s.123).

Anahtar kelimeler:

Çocuk işçinin hakları, çalışan çocuk, çocuk emeği, ev işlerinde çalışan çocuklar, kırsal alanda çalışan çocuklar, sokakta çalışan çocuklar.

Çalışmanın adı: Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikayesi-Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Ekonomi-Politiği

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Servet Gün

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2010,Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 196

Amaç:

Çalışmanın amacı sokakta çalışan çocuklar sorunsalına ışık tutabilmektir.

İçerik:

Birinci bölümde yoksulluk kavramına, ikinci bölümde Yoksulluktan Sefalete Bir Göç Hikâyesi: İlkelSermaye Birikim Süreçleri Ve Mülksüzleşme, üçüncü bölümde Dünyada, Türkiye’de Çocuk Emeği Ve Sokakta Çalışma, dördüncü ve son bölümde Yoksulluk Döngüsünün Sırrı: Sokakta Çalışma(Mersin Örneği) başlıklarına yer verilmektedir.

Yöntem:

İlk üç bölümde literatür üzerinden gidilmekte ve son bölümde Mersin örneği ile alan çalışması ile desteklenmektedir.

Alıntı:

Ekonomi politikaları ve yeniden iskân politikalarının bir sonucu olarak mülksüzleştirilen, geçim araçlarından koparılan ve hayatta kalabilmelerinin en temel araçları metalaştırılmış bulunan bu insanlar, zaten yoksul olan hayatlarından alınıp yeni liberal politikalarla dejenere edilmiş bir kent piyasasına, sefaletin içerisine, kentlerin yeni proleterleri olarak sürülmüşlerdir… İşte sokakta çalışan çocukların hikâyesi de bu noktadan sonra başlamaktadır. Gündelik yaşam artık nakit paraya bağlı hale geldiğinden bu yeni süreçte hayatta kalabilmek için hane üyeleri akıl almaz çarelere sığınmak zorunda kalmıştır. Çarelerden en akıl almaz olanı da hane üyesi çocuğun gelir getiren bir işte yani sokakta çalıştırılmasıdır

Anahtar kelimeler:

Sokakta çalışan çocuklar, göç ve yoksulluk, çocuk emeği.

Çalışmanın adı: Sokakta çalışan çocukların çalışma şartları: Malatya örneği

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Mehmet Bülent Yeşil

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri:  2009,Malatya( İnönü Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İktisat Bölümü / İktisat Anabilim Dalı).

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı:  171

Amaç:

Malatya’da sokakta çalışan çocukların şu anki durumlarını ve sorunlarını belirlemek ve bu konuda çözüm önerileri geliştirmek, gelecek araştırmalar için bir basamak ve yardımcı olmaya çalışılmaktadır.

İçerik:

Malatya il merkezinde sürdürülmüş ve yaşları 7 ila 16 arasında olan 75 sokakta çalışan çocuk (69 erkek, 6 kız) araştırmaya katılmıştır. Sokakta çalışan çocuklara yönelik 30 soru içeren bir anket hazırlanmış ve bilgiler araştırmacı tarafından toplanıp değerlendirilmiştir. Veriler, frekans ve yüzdelik tablolarında da gösterilmiştir. Bulgulara göre, sokakta çalışan çocukların büyük bir kısmı erkek ve 10,15 yaşları arasındadır. Aileleri düşük gelire sahip ve yoksul kimselerdir. Çocukların çoğu, üç ve daha fazla kardeşe sahipler. Çocuklar, gıda ve gıda dışı mallar (simit, kağıt mendil vb.) satıyorlar, ayakkabı boyuyorlar ve bir şekilde para kazanmaya çalışıyorlar. Yılın neredeyse tamamında, okuldan arta kalan zamanlarda çalışıyorlar. Tamamına yakını okula devam etmektedir. Çalışma şartları oldukça ağır, tehlikeli ve yorucu. Genellikle asgari ücretin çok altında bir kazanca sahipler. Pek çoğu yetersiz ve dengesiz besleniyorlar. Akşam olduğunda evlerine dönüyorlar. Şu anda kötü alışkanlıkları bulunmamakla beraber, her an bu türden tehlikelere açık durumdalar. Elde edilen bulgular doğrultusunda, konu ile ilgili çözüm ve politika önerileri sunulmuştur.

Yöntem:

Amaçlı örnekleme yöntemi ve betimsel analiz kullanılmıştır.

Alıntı:

Türkiye anakentlerinin sokakta çalışan çocuklar ve aileleri, Türkiye’de genel yoksullukla özdeşleştirilen Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan gelmişlerdir. İstanbul sokaklarında çalışan çocukların memleketleri sıralamasında en büyük oran Ağrı, Mardin, Siirt, Diyarbakır, Bitlis ve Kars illerine aittir (Karatay 1999). Aynı araştırmada ailelerin birbirinin akraba veya hemşerilerinin yanına geldiği görülmektedir. Örneğin Mardin Dargeçit ilçesinden insanlar Tarlabaşı’nın ucuz evlerine yerleşmiştir. Araştırma sonuçlarına göre bu bölgede Mardinliler (%46) en büyük grubu oluştururken bunu Siirt Eruh ilçesi ve Batman’dan gelen aileler izlemektedir. Karatay sokaklarda çalışan çocukların %18’inin ailesinin yanında olmadığını, bu nedenle arkadaş, hemşeri, kardeş grupları halinde İstanbul’a sokakta çalışmak üzere geldiklerini ve pansiyon türü bekar evlerinde kaldıklarını, bekar evlerinde kalan çocukların %38’inin Ağrı, %28’inin Kars’tan geldiğini tespit etmiştir. İlik ve Türkmen (1994) de yaptıkları çalışmada çocukların yaklaşık yarısının (%42,86’sının) bekar evlerinde, %33,52’sinin aile yanında, %22,53’ünün akraba yanında kaldığını saptamışlardır (s.51).

Anahtar kelimeler:

Bekar evleri, çalışan çocuk, sokakta çalışan çocuk.

Çalışmanın adı: Küresel perspektiften Türkiye’de çocuk emeği: İstanbul’da çalışan çocuklar üzerine bir vaka çalışması

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: EVRİM ALTINTAŞ

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2006,İstanbul(Koç Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: İngilizce

Sayfa Sayısı: 207

Amaç:

Türkiye’de kentsel alanlarda çocuk emeği olgusunu irdelemek ve sorunun altında yatan temel nedenler ile konunun sosyo-ekonomik arka planını araştırılmaktır.

İçerik:

Bu çalışma Türkiye’de çocuk emeği olgusunu İstanbul ölçeğinde çok boyutlu ve bağlama dayalı bir sosyal gerçeklik olarak irdelemektedir

Yöntem:

Alan çalışması yöntemi kullanılmakta, araştırmada gözlem ve derinlemesine görüşme tekniği kullanılmakta, bu bağlamda kapalı mekanlarda ve sokakta çalışan çocuklar ve konunun diğer aktörleri ile görüşmeler yapılmaktadır.

Alıntı:

Anahtar kelimeler:

Çocuk emeği, sokakta çalışan çocuklar.

Karadoğan, E.(2009); “Çocuk ve Sokak”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:102,Ocak-Şubat .S,20-21.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Giriş kısmında sokağın çocuklar için anlamına , kağıt toplayıcısı çocuklar için ise sokağın farklı anlam taşıdığına değinilmektedir. Gelişme kısmında makale Başkent’in en çok bilinen ilçesi Çankaya’dan, kağıt toplayıcısı iki kardeş örneği ile desteklenmekte ve sosyal devletin aksak işleyişinin, sosyal politikanın uygulanmayışının çocuklara yansımasını kağıt toplayıcı çocuklar sonucu ile ele almaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Kısaca sokak, çocuğun gelişmesinde önemli bir rolü olan eğitim ve oyun alanıdır. Ancak, çağlar boyunca sokağın çocuklar açısından anlamı bununla sınırlı kalmamıştır. Yoksullukla beraber sokağın çocuk için anlamı değişmeye başlamıştır. Kimi çocuk için oyun ve eğitim alanı olarak gördüğümüz sokak, kimi çocuk için hayatın zor anlarının yaşandığı bir çalışma alanına dönüşür.(s.20)

Türkiye’nin neredeyse her yerinde gözümüze çarpan “kağıt” ve plastik atık” toplayıcıları; geri dönüşüm işçileri vardır. Bu işçilere dikkat ettiğimizde, ayrım yapmaksızın neredeyse her yaşta kız ve erkeği görmek olasıdır. Kimi tek başına, kimi ailesiyle birlikte, sırtına yüklediği kendinden büyük el arabasıyla kağıt ve plastik atık toplar.(s.20)

Bazı Anahtar Sözcükler:

Kayıtdışı sektör, sokakta çalışan çocuklar, çocuk emeği, sosyal devlet, sosyal politika, eğitim

Çalışmanın adı: Sokakta Çalışan Çocuklar, Aileleri ve Çocuk Hakları: Ankara’da Bir Araştırma

Çalışmanın Türü: Yüksek Lisans Tezi

Çalışmanın Yazarı: Tülin Kuşgözoğlu

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Ankara, 2005 (TODAİE Kamu Yönetimi Programı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 277

Amaç: Sokakta çalışan çocukların aileleri ile onlardan bilgi/veri toplama

yoluyla, sorunun temelinde yer alan çocuk-aile-toplum üçgeninin, aile boyutu incelnmeye çalışılmıştır. Araştırmada, sokakta çalışan çocukların ailelerinin, en genel anlamıyla profili belirlenmeye çalışılmış ve onların çocuk hakları konusundaki görüş, bilgi ve uygulama düzeyleri hakkında bazı verilere ulaşılmıştır.

İçerik: Birinci bölümde, sokakta çalışan çocuklar ile ilgili tanımlar ve kavramlar açıklanmıştır. İkinci bölümde, sokakta çalışan çocuk sorununa çocuk hakları boyutundan bakılmıştır. Üçüncü bölümde ise, Ankara ‘da yapılan alan araştırmasına yer verilmiştir.

Yöntem: Ankara’da yaşayan ve çocukları sokakta çalışan 55 aile ile görüşülmüştür. Veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formları aracılığıyla, bireysel görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırmada görüşme yapılan aileler, SHÇEK Ankara İli Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’ne bağlı olarak çalışmalarını sürdüren, Ulus ve Fatma Üçer Çocuk ve Gençlik Merkezleri ile Altındağ Toplum Merkezi tarafından daha önce alanda yapılan çalışmalar sırasında, çocuğunun sokakta çalıştığı tespit edilen aileler arasından, tesadüfi örneklem yoluyla seçilmiştir.

Alıntı: En genel anlamıyla yoksulluk ve çocuk işçiliğinin bir türevi gibi görünen ‘‘sokakta çalışan çocuklar’’ olgusu, çocuk hakları ihlallerinin neredeyse tamamını içinde barındırır. Özellikle son yıllarda, uluslararası kuruluşlarca öncelikli olarak ele alınan bu olgu, neredeyse çocuk işçiliğinin önüne geçmektedir. (s.147)

Anahtar kelimeler: sokakta çalışan çocuklar, çocuk hakları, aile, yoksulluk

Subaşı, M., Kubilay, G.(2003); “Sokakta Yaşayan/Çalışan Çocukların Aile ve Yaşadıkları Konutların Özellikleri”, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 5:2, Ankara, Aralık.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 35

Kapsam:

Araştırma, sokakta yaşayan/çalışan çocukların aile ve yaşadıkları konutun özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı bir araştırmadır. Veriler, araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu kullanılarak, örneklem grubuna giren aileler ile yüz yüze görüşme yoluyla Temmuz-Kasım 2000 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın evrenini, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı Ulus Çocuk ve Gençlik Merkezi’ne kayıtlı 280 sokakta çalışan çocuk ile Ankara Valiliği Çocuk Eğitim ve Tedavi Merkezi’ne kayıtlı 7-14 yaş grubundaki sokakta yaşayan 20 çocuğun ailesi oluşturmaktadır. Örneklemini ise, Temmuz–Kasım ayları arasında ulaşılan 49 çocuğun 30 ailesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler, sayı ve yüzdelik olarak değerlendirilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Büyük kentlerde hızlı nüfus artışı, plansız kentleşme, göç, yoksulluk, artan enflasyon, işsizlik, kötü koşullarda barınma, aile içi şiddet, aile bütünlüğünün bozulması ve ailenin toplumsal desteğini kaybetmesi gibi durumlar aileyi ve tüm aile bireylerinin yaşamını olumsuz olarak etkilemektedir. Bu faktörlere ek olarak, ailedeki alkol ve madde bağımlılığı, babanın evi terketmesi, ebeveynlerin başka kişilerle evliliği, gelir getiren kişinin yokluğu, macera arama, fiziksel istismar, cinsel taciz ve tecavüze uğramış olma, eğitim düzeyinin düşük olması, eğitim kurumlarının yetersizliği, toplumun geleneksel tutumları gibi durumlar tüm aile bireyleri içinde şüphesiz en fazla çocukları etkilemektedir. Bu faktörler çocukların aile ortamından uzaklaşmasına ve suç işleme potansiyelini arttırıcı bir ortam olan sokağa sürüklenmesine neden olmaktadır.

Bazı Anahtar Sözcükler:

sokakta yaşayan çocuklar, sokakta çalışan çocuklar, aile, konut özellikleri, madde bağımlılığı, göç, yoksulluk

Karabulut, Ö.(2005); “Ekonomik İşlerde Çalışan Çocuklar”, Tes-İş Dergisi, Haziran, s.65-70.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 13

Kapsam:

DİE’nin (Devlet İstatistik Enstitüsü)1994 ve 1999 Çocuk İşgücü Anketleri kullanılarak, Türkiye’de çocuk işçilik konusu rakamlarla anlatılmıştır. Çalışan çocukların çalışma koşulları, ulusal mevzuat ve ILO sözleşmeleri de gözönünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde konu ile ilgili anlatılanlar toparlanmış ve öneriler sunulmuştur.

Makaleden bir Alıntı:

Çalışan çocukların çalışma nedenleri, sorunları ve çözümleri çok boyutlu olup, bunları Türkiye’nin temel sorunlarından ve bu sorunların çözümü yönündeki politikalardan soyutlamak mümkün değildir. Uygulanmakta olan sosyo-ekonomik politikalar sonucunda her gün daha fazla çocuk çalışma yaşamına katılmakta, başta İstanbul olmak üzere büyük kentlerde sokakta yaşayan, sokakta çalışan çocuk sayısı artmaktadır. (s.68)

Bazı Anahtar Sözcükler:

sokakta çalışan çocuklar, sokakta yaşayan çocuklar, uluslararası mevzuat, ulusal mevzuat, ILO

Güngör, M.(2003); “Yoksulluk ve Sokakta Çalışan Çocuklar”, Yoksulluk, Deniz Feneri Yayınları, Cilt:3, İstanbul.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5

Kapsam:

Mersin ilinde yoksulluğun, sokakta çalışan çocuklar üzerinde yarattığı etkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Yoksulluk ekonomik bir gösterge olarak ele alınmaktan ziyade, bir durum şeklinde değerlendirilmiş ve çocuk üzerindeki etkisini ölçmek amaçlanmıştır. Göç, sosyal devlet, sokakta çalışan çocuk, sokak çocuğu, toplumsallaşma gibi kavramların ışığında, Mersin ilinde sokakta çalışan 70 çocuğa anket uygulanmış ve gözlem yapılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Yoksulluktan en çok etkilenen en çok zarar görenler, yaşama, gelişme ve büyüme hakları riske atılanlar, toplumun ve ailenin en küçük bireyleridir. Günümüzde gelişmekte olan ülkelerde doğan her 10 çocuktan dördü, aşırı yoksulluk içinde dünyaya gelmektedir. Bu yoksulluk, çocuğun varlığını her yönden belirlemektedir. Malnütrisyon, temiz su sıkıntısı, yetersiz sanitasyon ve düşük yaşam beklentisi. (s.291)

Bazı Anahtar Sözcükler:

göç, sosyal devlet, beslenme, sanitasyon, sokakta çalışan çocuklar, sokakta yaşayan çocuklar, toplumsallaşma

Çalışmanın adı: Önce Çocuklar: Sokakta Yaşayan ve/veya Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Türü: Kitapçık

Çalışmanın Yazarı: UNICEF

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Ankara, 2006

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: –

Amaç: Sokakta çalışan çocuklar konusunda bilinçlendirme raporu.

Yöntem: Literatür tarama yöntemi kullanılmıştır.

Alıntı: Türkiye’de en az 42.000 çocuğun sokaklarda yaşadığı ya da çalıştığı tahmin edilmektedir; ancak resmi olmayan sayılar 80.000’e kadar çıkmaktadır. Bu çocukların büyük çoğunluğu, çok az belediyenin sağlayabildiği daha iyi yaşam standartları arayışı içinde şehirlere akın eden ve sosyal olarak sınırlılıkları olan göç etmiş ailelerden gelmektedir.

Anahtar kelimeler: UNICEF, sokakta yaşayan çocuklar, sokakta çalışan çocuklar

Çalışmanın adı: Sokakta Çalışan Çocukların Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentileri: Sorunlar ve Çözüm Önerilerine Yönelik Eskişehir Örneği

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu

Çalışmanın Yazarı: Dr. Yener Şişman

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2004, Eskişehir

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 99

Amaç: Sokakta çalışan çocukların varolan durumunu belirlemek, sorunlarını

saptamak ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri sunmak.

Yöntem: Literatür tarama ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Eskişehir’de 9- 14 yaş grubu arasında 185’i erkek 13’ü kız toplam 198 çocuk ele alınarak araştırma yapılmıştır.

Alıntı: Sokakta çalışan çocuk sayısı gün geçtikçe artmaktadır, bu toplumsal

sorunun giderilmesi için sağlam projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.Çocuklar sokakta çalışmaya itilmekte ve çalıştıkları ortamlarda kötü şartlara maruz kalmaktadırlar

Anahtar kelimeler: sokakta çalışan çocuklar, sokakta yaşayan çocuklar

Çalışmanın adı: Sokaktan Umuda Başarı Öyküleri

Sokakta Çalışan Çocuklar Sorununun Çözümüne Yönelik Model Çalışmalar

Ankara, Adapazarı, Diyarbakır, Gölcük, Yalova, Sokakta Çalışan Çocuklar Sosyal Destek Merkezleri

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.)

Çalışmanın Yazarı: Ayşe Gündüz Hoşgör

Ertan Karabıyık Özgür Çetinkaya

Hasan Cemal Sargın

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Uluslararsı Çalışma Ofisi 2005, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 86

Amaç: 5 ilde yer alan sokakta çalışan çocuk merkezinde yürütülen

etkinliklerdeki örnek uygulamaları ortaya koymak ve program çerçevesinde Türkiye’de sokakta çalışan çocuklarla ilgili

girişimlere yol göstermek.

İçerik: Giriş bölümünde araştırmanın amacı, metodolojisi ve aşamaları anlatılmıştır. İkinci bölümde 5 ilde yürütülen çalışmalar konusunda iyi uygulamalara değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise sonuç, genel değerlendirme ve öneriler vardır.

Yöntem: Araştırma 3 aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, 5 merkezle ilgili IPEC belgeleri incelenmiştir. İkinci aşamada, halihazırdaki IPEC ortağı kuruluşlara danışılarak, mevcut deneyimler yukarıda açıklanan iyi uygulama yöntemi aracılığıyla incelenmiştir. Bu aşamada 5 merkez ziyaret edilmiş farklı sektörlerden temsilcilerin katıldıkları toplantılar ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Üçüncü aşamada, iyi uygulamalarla ilgili bir taslak rapor hazırlanmış ve bu taslak rapor ile ilgili görüşleri alınmak üzere taraflara gönderilmiştir.

Alıntı: ‘‘Artık boya sandığım geride kaldı. Güzel resimler yapıyorum……’’

Vali Nafiz Kayalı Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’nda okuyan bir öğrencinin şiirinden alıntı ( s.21)

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, sokakta çalışan çocuklar, ILO-IPEC

Çalışmanın adı: Turkey, Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.

Çalışmanın Yazarı: Dr. Bahattin Akşit

Dr. Nuray Karancı

Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Kasım 2001, Cenevre

Çalışmanın Dili: İngilizce

Sayfa Sayısı: 99

Amaç: Bu araştırma çalışmasının amacı, Adana, Diyarbakır ve İstanbul’da,

sokak çocukları tarafından yapılan işlerin belirlenmesi, bu çocukların

yaşam ve çalışma şartları, bu çocukların ailelerinin sosyo-demografik

karakteristiklerinin ortaya konması, çocuklar ve ailelerinin sokakta

çalışma ve eğitim konusuna bakışlarının incelenmesi, konuylu ilgili

çeşitli enstitülerin uzmanlarını ve müşterilerin sokakta çalışan

çocuklara bakış ve davranışlarının etüd edilmesi olmuştur.

İçerik: Yapılan çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde çalışmanın

amacı, kapsamı ve metodolojisi hakkında giriş yapılmıştır. 2. bölümde

3 şehrin demografik, eğitim vr sosyo-ekonomik profilleri ortaya

konmuştur. 3.bölümde ise konunun kanuni yönü ve kurumsal yönü

anlatılmıştır. 4.bölümde ise sokakta çalışan çocukların profili çizilmiştir.

Çocukların yaptıkları işlerin çeşitleri, çalışma saatleri, kazanılan para, koşulları, yaşama koşulları, eğitim durumları, polisin-halkın ve

müşterilerin bakış açıları, çocukların gelecek beklentileri ve hayalleri

anlatılmıştır. 5. bölümde ise sokakta çalışan çocukların aileleri

anlatılmış, sosyo-ekonomik, sosyo demografik, ve göç tarihçeleri

bakımından profilleri incelenmiş ve ailelerin sokakta çalışmaya bakış açıları irdelenmiştir. 6. bölüm ise sonuç bölümüdür.

Yöntem: ILO-UNICEF’in ‘Rapid Assessment Methodolgy’ yöntemi uygulanmış. 4 çeşit veri toplama tekniği, çalışan çocukların aile durumlarının,

çalışma koşullarının, okula devamlarının ve genel davranışlarının

resmini ortaya konabilmesi için kullanılmıştır. : (1) 188 çalışan çocuk ve 65 ebeveyn ile bu 3 şehirde yarı-planlı mülakatlar. (2) Konuyla ilgili kurumlar ve müşteriler ile derinine odaklı grup görüşmeleri. (3) Çocukların çalışma alanları ve yaşam yerleri ile ilgili gözlemler.

(4) Sokakta çalışan çocuklarla ilgili çalışmaların gözden geçirilmesi.

Alıntı: Satıcıların bu çocuklara karşı tutumu, müşterilerinkiyle

benzeşmektedir. Bir kısmı bunları hergün karşılaşmalarından ötürü iyi tanımakta ve çeşitli konularda bunlara yardım etmektedirler. Ancak bazı pahalı dükkan sahipleri, bunları kendileri ve müşterileri için tehlike olarak gördüklerinden yakınlarda görülmelerini istememektedirler.(s.56)

Anahtar kelimeler: çocuk işçiler, sokakta çalışan çocuklar, göç, sosyo-ekonomik düzey, sosyo-demografik düzey

Çalışmanın adı: Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe,…….: Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar

Çalışmanın Türü: Kitap

Çalışmanın Yazarı: Altıntaş, Betül

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: İstanbul, 2003 (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 256

Amaç: Sokakta çalışan çocuklar ve çocuk işçiliği sorununu, Ankara’da yapılan

incelemelerden yola çıkarak açıklamak.

İçerik: Kitapta, sokakta çalışan çocukların bütün dünyadaki durumuna, konuya ilişkin yaklaşım biçimlerine, Türkiye’ deki yasal ve kurumsal düzenlemelere ilişkin değerlendirmeler yer alıyor.

Yöntem: Literatür tarama ve alan araştırması yöntemleri kullanılmıştır.

Alıntı: İnsanlar bizi anlamıyor. Bazıları bizi dilenci sanıyor. Bizi küçük görüyorlar, küfrediyorlar, bir şey diyemiyoruz, çekip gidiyoruz.”
Bu sözlerin sahipleri, 11 yaşındaki Ayşe ile 14 yaşındaki Adnan. Ayşe ile Adnan hırsızlık yapmıyorlar, dilenmiyorlar. Ayşe Ankara sokaklarında yara bandı satıyor, Adnan ayakkabı boyuyor. Böylece ailelerinin geçimine katkıda bulunuyorlar. Hatta “ Ayşe” lerin, “Adnan” ların getirdiği paralar birçok durumda ailenin ana gelir kalemini oluşturuyor.

Anahtar kelimeler: çocuk emeği, çocuk hakları, sokakta çalışan çocuklar, ulusal mevzuat