Karataş, K.(1993); “Çocuk İşgücü Sorunu: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri”, HÜ Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2-3, s. 85-102.
Yararlanılan Kaynak Sayısı: 12
Kapsam:
Dünyada ve ülkemizde çocuk işgücü kullanımını tarihçesiyle birlikte veren çalışmada, ulusal ve uluslararası düzlemde çocuk işgücü ile ilgili hukuksal düzenlemelere de yer verilmiştir. İzleyen bölümde, çocuk işgücü kullanımının nedenleri ve yoğunlaştığı iş türleri belirtilip varolan çalışma koşullarının çocuk üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Makalenin sorunun çözümü bağlamında politika ve hizmet önerilerinde bulunduğu son bölümünde, kamuoyunun bilinçli ve duyarlı kılınarak toplumsal değişimin sağlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Bu süreçte toplumun tüm kesimlerinin aktif katılımının gerekliliği belirtilmiştir.
Makaleden Bir Alıntı:
Büyüme çağındaki çocuklar, direnç kapasitesi düşük ve kas gücü zayıf olduğundan, daha çabuk yorulmaktadırlar. Bu nedenle, meslek hastalıkları ve iş kazalarına daha açık durumdadırlar. İş kazaları konusunda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yeterli istatistikler bulunmamaktadır. Ancak bazı gelişmiş ülkelerdeki istatistikler, iş kazaları içinde çocuk işçilerin oranının oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. (s.96)
Bazı Anahtar Sözcükler:
çocuk işçiler, çocuk emeği, çalışma koşulları, uluslararası mevzuat, çocuk sağlığı, iş kazası, meslek hastalığı, toplumsal değişim
Fişek, A.G.(1999); “Çalışan Çocuklar ve Küçük ve Orta Boy İşletmeler”, İşveren Dergisi, Cilt 37, Sayı 7, Nisan, Ankara.
Yararlanılan Kaynak Sayısı: 5
Kapsam:
Küçük işletmelerin ekonomide yeniden keşfedilen önemi ve avantajlarının yanında, düşük işçi sağlığı iş güvenliği düzeylerinin de değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan çalışma, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlem alma eksikliğinden kaynaklanan bir sonuç olduğu ve işyerinde çalışan işçi sayısı azaldıkça da (çocuk çalıştırılan işyerlerinde daha da vahim olmak üzere) düştüğü belirtilmiştir. Uluslararası gündemde, çocuk emeği sorununun son zamanlarda “hoşgörülemeyecek çocuk emeği” ekseninde tartışmalara kaydığı ve bu yelpazede “zor”la çalıştırmadan “zor”lu koşullara kadar olan kesim çalışmanın alanını belirlemektedir.
Çalışmadan Bir Alıntı:
19 yaşın altında 182 çocuk-genç, iş kazalarıyla meslek hastalıklarına bağlı ölüm ya da işgöremezlik sonucu çalışma yaşamından uzaklaşmıştır. Bu, aynı nedenlerle çalışma yaşamından uzaklaşanların %3,1’ini oluşturmaktadır. Geçici işgöremezlik verilen ve bir süre sonra işinin başına dönen çocuk-gençlerin oranı ise %2,7’dir. (s.19)
Bazı Anahtar Sözcükler:
çocuk emeği, işçi sağlığı iş güvenliği, iş kazası, meslek hastalığı, küçük ve orta boy işletmeler, çalışma koşulları
Fişek, A.G.(1979); “Bir İnsan Hakkı Olarak Çocukların ve Gençlerin Korunması”, Okul Defteri, Temmuz, Sayı 3, s. 19-21.
Yararlanılan Kaynak Sayısı: –
Kapsam:
Makale, hukuksal boyut ağırlıklıdır. Çocukların çalışma yaşamına girişlerinin nedenlerine yer verildikten sonra, çocukların çalıştırılmalarıyla ilgili sosyal politika tedbirlerinin gelişimine deyinilmiş, uluslararası uluslararası ve ulusal mevzuattaki düzenlemeler aktarılmıştır. Ayrıca Ankara-Siteler ve Sanayi Çarşısı’nda çıraklar ve genç işçiler üzerinde yapılan bir araştırmanın ve SSK’nin iş kazası ve meslek hastalıkları istatistiklerinin bazı bulgularına yer verilmektedir.
Makaleden bir Alıntı:
Çocuk ve gençleri, iş hukukunun koruyucu şemsiyesinden koparma yolu da ülkemizde bulunmuştur. Bu kesimin büyük bir bölümü, çırak olarak çalıştırılmaktadır. Bugün Türkiye’de, “Çıraklık ve Ustalık Yasası”nın iş hukuku mevzuatının içine girip girmediğini tartışan uygulayıcılar vardır. Yine bu yasa, “haftada en çok 8 saat eğitim yapması öngörülen” çırakları öğrenci olarak tanımlamaktadır. Çıraklık, kalfalık ve ustalık yasasının diğer bazı hükümleri de gözönüne alındığında, çırak kalfa ve ustaları korumak için değil, bunları çalıştıranları (veya eğitenleri !) korumak için çıkarıldığı izlenimini uyandırmaktadır. (s.20)
Bazı Anahtar Sözcükler:
ulusal mevzuat, çalışan çocuklar, çıraklar, çırak eğitimi, iş kazası, meslek hastalığı
Çalışmanın Adı: Çalışan Çocuklarla İlgili Mevzuat
Çalışmanın Türü: Rapor
Çalışmanın Yazarı: Dr. Samira Yener – İstiklal Alpar
Çalışmanın Sunuluş-
Basım Yılı ve Yeri: Ocak 1985, Ankara
Çalışmanın Dili: Türkçe
Sayfa Sayısı: 28
Amaç: Azgelişmiş ülkelerde çocuk istihdamının, çocukların çalıştırılma nedenlerini ve istismarını ortadan kaldırmaya yönelik uygulamalarla, önüne geçilmesi.
İçerik: Çocuk çalışmasının nedenleri genel bir çerçeve olarak verildikten sonra, mevzuatımızda çocuk çalışması ile ilgili düzenlemeler ve sınırlamalara yer verilmiştir. İzleyen bölümlerde, çıraklarla ilgili yasal düzenlemeler ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde, yasalarla ilgili uygulamalara ve bu bağlamda korunmaya muhtaç çocukların durumuna dair tespitlerde bulunulmaktadır.
Yöntem: Çalışmada ağırlıklı olarak alan araştırmalarına dayalı literatür taramasını uygulayan betimleyici bir yöntem kullanılmıştır.
Alıntı: Yaş konusunda yasaların koydukları yaş sınırlamalarında çelişkiler ortaya çıkmaktadır. İlköğretim ve Eğitim Kanunu (No: 222) mecburi ilköğretim çağı olan 6-14 yaşları arasında ilköğretime devam etmeyenlerin resmi ve özel işyerlerinde ücretli ve ücretsiz çalıştırılamayacağı hükmünü getirirken, 14 yaşını sınırlama olarak koymaktadır. Buna karşılık 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 12 yaşından küçüklerin fabrika ve imalathanelerde çalışmasını yasaklamakta, 2089 sayılı Çıraklık Kanunu ise 12 yaş sınırlamasını getirirken, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 67. maddesi sağlık ve gelişmelerine öğrenimlerinden faydalanma kabiliyetlerine zarar vermeyecek nitelikteki hafif işlerde 13 yaşını doldurmuş çocukların çalışmalarına izin vermektedir. (s.23)
Bazı Anahtar Sözcükler: çıraklar, korunmaya muhtaç çocuklar, ulusal mevzuat, iş kazası, meslek hastalığı
