Erkin, C.; Rende, S.(2005); “Çocuk Emeği: Bizde Ucuz İstediğiniz Kadar Kullanın”, Birikim Dergisi, Sayı:192, İstanbul, Nisan.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 33

Kapsam:

Önce çocuk emeğinin ne olduğu ve dünyada çocuk emeğinin ne durumda olduğu tartışılmıştır. Daha sonra ise, çocuk işçiliğinin temel nedenleri anlatılmıştır. Bununla birlikte, yoksulluğun tek etken olup olmadığı irdelenmiş ve daha sonra yasakların çocuk işçiliğini sona erdirmek konusunda yeterli olmadığı, örnekler verilerek anlatılmıştır. İlerleyen bölümde ise, ev-içi üretim ve kız çocukların emeği konusunda bilgiler verilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Peki yetişkinler iş bulamazken, işverenler neden çocukları tercih ediyor? Kadın emeği için de öne sürülen ‘‘küçük ve becerikli’’ parmakların halı dokumakta, yasemin çiçeklerini toplamakta daha üretken olduğu minvalde önceleri revaçta olan bir açıklama, çocuklarla yetişkinlerin bu alanlarda üretkenliklerinin birbirinden farklı olmadığı anlaşılınca geri plana itildi. Daha akla yatkın bir neden çocukların çok düşük ücretle çalışması. İşverenlere sorulduğunda ise alınan yanıtlar çocuk emeğinden yana tercihin diğer sebeplerini vurguluyor. (s.41)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk emeği, yoksulluk, kız çocuk emeği

Erder, S.(2005); “Çalışan Çocuklar: Çırak mı İşçi mi? ”, Tes-İş Dergisi, Haziran, s.38-44.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 11

Kapsam:

Makalede, iş yerinde çalışan çocuklarla ilgili, yaklaşık 10 yıl önce yapılmış olan bir alan araştırmasında gözlemlenen, bazı eğilimlerden söz edilecektir. Temsil edici olmaktan çok, ilişki arayıcı bir araştırma olan bu çalışmada, İstanbul’da çalışan çocukların konumları ile ilgili bazı gözlemler yapılmıştır. Bu alan araştırması 1993 yılında, İstanbul’da Ümraniye’de, küçük sanayi sitelerinde çalışan çocuklar ve işverenleriyle görüşmelere; bu bölgedeki çıraklık eğitim merkezi ve işyerinde çırak eğitim programı açmış olan, bazı iş yerlerinde yapılmış olan görüşme ve gözlemlere dayanmaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Çalışan çocuklar ile ilgili araştırma sırasında dikkatimizi çeken ilk nokta, çocukların yoksulluk derecesi, aileleriyle ilişkileri, köken, çalışma koşulları ve çalışma saikleri açısından homojen bir grup olmadığıydı. Benzeri şekilde Altıntaş’ın Ankara’da yaptığı araştırmada da, sokakta çalışan çocukların homojen bir grup olmadığı vurgulanıyor. Yine aynı şekilde araştırmalar, kız çocukların çalışma yaşamı serüvenleriyle erkeklerinki arasında, belirgin farklılıkların olduğunu ortaya çıkarıyor. (s.38)

Bazı Anahtar Sözcükler:

aile, çalışan çocuklar, çıraklar, çırak eğitimi, çalışma koşulları, çocuk işçilik nedenleri, kız çocuk emeği, yoksulluk

Fişek, A.G; (1998), “Çocuk Emeğinin Sona Erdirilmesi: Kız ve Erkek Çocuk Arasındaki Farklar”, Çalışma Ortamı, Ocak-Şubat, sayı 36, s. 2-4.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 3

Kapsam:

Makalede, kız ve erkek çocuk emeği arasındaki farklar temel olarak “çalışan çocukların ilk iş bulduklarındaki duygulanımlarının cinslere göre dağılımı”, “çocukların çalışma nedenleri konusunda ailenin yaklaşımı”, “çalışan kızların ileride kendi işini kurma beklentisinin yaşa göre dağılımı”, “çalışan çocukların (14-15 yaş) aldıkları ücretlerden eve aktardıklarının cinsiyete göre dağılımı” tabloları çerçevesinde sunulmuştur. Ayrıca işe başlarken çocukların görüşlerine başvurulup vurulmaması ve iş değiştirme gibi konulara da yer verilmiştir. Bu yazıda kullanılan veriler Fişek Enstitüsü tarafından Denizli’de 1996 sonbaharında yürütülen çalışmalar sırasında uygulanan anketlerden yararlanılarak elde edilmiştir. Bu konuyla ilgili evren olarak “Çıraklık Eğitim Merkezi”ne devam eden çocuklar alınmış; hepsiyle görüşülmüş ve sağlık muayeneleri yapılmıştır. Daha sonra eldeki anket formlarından kız çıraklara aynı yaş ve aynı kökendeki (kırsal, kentsel) erkek çıraklar sistematik örneklem alınarak seçilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Küçük “kız”için “işi işkenceye çeviren” ve “çalışmaktan caydıran” koşullar irdelenmelidir. Bunların başında, çalışma yaşamında zenginleştirirci bir psikolojik yaklaşım yerine, katı disiplinin yeğ tutulmasıdır. Bir diğeri, yaş ilerledikçe artan ve evlenmek istediği gençlerce de vurgulanan, geleneksel “çalışmaktan alıkoyucu” yaklaşımdır. Bir başka önemli etmen. Çalışma koşullarının ağırlığı ve sağlıksızlığı yanında, kızlara yönelik cinsel taciz olgularının varlığıdır. “İşyerinden atılabileceği” ya da “ailesi tarafından çekilebileceği” kaygılarıyla gizlenen ve böylece de gittikçe derinleşen bu işkence, çalışmayı bir yaşam boyu sürdürmenin olanaksızlığını küçük kıza düşündürmektedir. (s.4)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çalışan çocuklar, kız çocuk emeği, cinsiyet ayrımı, çırak eğitimi