Oktay, N.(2000); “Çalışan Çocukların Ekonomiye Etkileri: Adana’da Küçük Ölçekli İşletmelerde Çalışan Çocuklarla İlgili Bir Alan Araştırması”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 48, Ocak-Şubat.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Araştırma, Adana ilinde çalışan çocukların ekonomiye olan katkılarını saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla kentteki oto-boya-kaporta-tamir atölyelerinde çalışan, 0-16 yaş grubunda olan işçi çocuklar ve onların işverenleri ile yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışması araştırmayı yürüten kişi tarafından yapılmış; işçi çocuklara 45, işverenlerine 35 soru yöneltilmiştir. 50 den fazla işyeri dolaşılmış, 103 işçi, 41 işveren olmak üzere toplam 144 denekle görüşülmüştür.

Makaleden bir Alıntı:

Çalışan çocuklar haftada tek gün izin kullanmakta, yıllık izin kullanmamaktadırlar. % 88,3 ‘nün işe girmeden önce işverenle hiçbir anlaşma yapmadığı görülmektedir. Anne, baba ve kardeşleri herhangi bir sosyal güvenlik kapsamında olmayan bu çocukların kendilerinin de hiç bir sosyal güvenliği bulunmamaktadır. % 70,9’u çalıştığı süre içerisinde hiç doktora gitmemiştir. Çocukların evlerinde, enformel tabir edilen sektörde, kendileri dışında çalışan en az bir kişi daha vardır. Yine büyük bir kısmı işyerinde kendisine karşı yapılan bir ya da birden fazla şiddet eylemi ile karşılaşmıştır. İşverenlerin %65,9’u ilkokul mezunudur. % 95’i 5 yıldan fazladır bu işi yapmaktadır. (s.10)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çalışan çocuklar, ekonomiye katkı, enformel sektör, sosyal güvenlik

Dayıoğlu, M.(2005); “Çalışan Çocukların Çalışma Hayatlarına İlişkin Genel Eğilimler”, Tes-İş Dergisi, Haziran, s.45-50

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 3

Kapsam:

DİE’nin (Devlet İstatistik Enstitüsü) 1994 ve 1999 yılındaki anketleri ve yazarın ‘‘Gender Education and Child Labour in Turkey’’ adlı eserinden faydalanarak yazdığı bir makaledir. Çalışan çocular ile ilgili istatistikler verilmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Konuya cinsiyet açısında da yaklaşılmış, kız-erkek çalışma oranları konusunda önemli bilgiler verilmiştir. İlerleyen bölümlerde sektörel bazda gelişmelere yer verilmiş, enformel sektörde konunun boyutları tartışılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Zorunlu eğitim yaşını aşmış çocuklar için aynı oranda bir iyileşmenin olduğunu söylemek mümkün değildir. Çalışma hayatına daha az katlmakla beraber, 15-17 yaş grubundaki çocukların hala önemli bir yüzdesi çalışmaya devam etmektedir. (s.50)

Bazı Anahtar Sözcükler:

cinsiyet ayrımı, çocuk işgücü anketi, çalışan çocuklar, enformel sektör

Çalışmanın Adı: I. Danışma Grubu Toplantı Raporu

Çalışmanın Türü: Toplantı Raporu (Çalışan Çocuklar Bölümü’nün Kapasitesinin Arttırılması Projesi/ ILO-IPEC çerçevesinde hazırlanmıştır)

Çalışmanın Yazarı: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü Çalışan Çocuklar Bölümü

Çalışmanın Sunuluş-

Basım Yılı ve Yeri: Kasım 1996, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 100

Amaç: Danışma Grubunun amacı; genelde çocuklar ve özelde çalışan çocuklarla ilgili kurum, kuruluş ve kişilerin bir araya getirilerek, çocuk işçiliğiyle mücadele için programlar geliştirildiği, çözüm önerilerinin oluşturulduğu, çalışan çocukların sorunlarının tartışıldığı ve üyeler arasında görüş ve deneyim alışverişinin, işbirliğinin sağlandığı bir platform oluşturmaktır. Hazırlanan bu rapor ise, bu deneyimleri, katkıları ve çözüm önerilerini aktarmayı amaçlamaktadır.

İçerik: Toplantıya, kamu kuruluşlarından ve sivil toplum örgütlerinden-sendikalardan temsilciler, üniversitelerden katılımcılar katılmıştır. Açılış konuşmalarından sonra danışma grubu üyelerinin ve projelerinin tanıtımı bölümü yeralmış, sonra yapılan grup çalışmalarında ise “enformel sektörde çalışan çocuklar; kırsal kesimde çalışan çocuklar; kitle iletişim araçlarından nasıl yararlanılabileceği; hizmet işlerinde çalışan çocuklar; çıraklık statüsüne haiz çocuklar; çalışan çocuklarla ilgili idari ve hukuki yapılanma” konuları işlenmiştir. Yazılı raporlar ise, Çalışma Genel Müdürlüğü-Çalışan Çocuklar Bölümü (yapılan proje çalışmaları üzerinde durulmuştur); Gürhan Fişek-Fişek Sağlık Hizmetleri ve Araştırma Enstitüsü (Fişek modeli üzerinde durulmuştur); TESK Meslek Eğitimi Merkez Şurası (İşyeri Denetleme ve Danışmanlık Grupları üzerinde durulmuştur); TİSK ( IPEC projesi kapsamında yaptığı çalışmalar üzerinde durulmuştur); Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü (ILO-IPEC projesi işbirliği ile yürütülen çalışmalar üzerinde durulmuştur); Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar Merkezi (merkez hakkında bilgi verilmiş, sokakta çalışan çocuklar tanımlanmıştır) tarafından sunulmuştur.

Yöntem: Toplantıda yapılan yazılı ve sözlü sunumlar aktarılmıştır.

Alıntı: Bu projenin ülkemiz bakımından önemi ve özelliği, dünyada ILO tarafından bu konuda yürütülmekte olan projeler arasında, üçlü olarak yürütülen iki ülkeden birinin Türkiye olmasıdır. Zannederim biri Hindistan’dır diğeri Türkiye’dir. Bunun dışındaki ülkelerde çocuk işçiliği projeleri yalnız hükümetler ve işçi kesimi tarafından yürütülen projeler olmasına rağmen Türkiye üçlü sistem içinde yani işçi-işveren-hükümet kuruluşları arasında bu programda, bu projede yer almış iki ülkeden birisidir. Dolayısıyla çalışmalarımız ILO merkezi tarafından dikkatle ve yakından izlenmektedir. (s.13)

Bazı Anahtar Sözcükler: çıraklar, kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri, sendikalar, enformel sektör, kırsal alanda çalışan çocuklar

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (1997), “Çalışan Çocuklar Haber Bülteni”, Sayı 2, Ocak, Ankara

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Bakanlığın 6.2.1997’de yapılan Milli Yönlendirme Komite Toplantısı ve toplantıda ILO-IPEC projeleri değerlendirmesi ile yeni dönem projelerinin aktarıldığı bir haber yer almaktadır. 25 Mart 1996 tarihli 2. Danışma Grubu Toplantısı’nda, çalışma grupları önerilerinin yer aldığı bir haber yer almaktadır. Burada enformel sektörde, kırsal kesimde, çıraklık statüsünde çalışan çocuklar ve çalışan çocuklarla ilgili idari ve hukuki yapılanma ayrıca kitle iletişiminden yararlanma konularında grup raporu özetlerine yer verilmiştir. Kubilay Atasayar’ın ‘‘TİSK ve Çocuk İşgücü’’ yazısında, TİSK’in çocuk çalışması konusunda bugüne kadarki çalışmaları TİSK’in temel görüş ve önerileri çerçevesinde verilmektedir. Erhan Batur’un ‘‘Çalışma ve Çocuk’’ başlıklı makalesinde, çocuk istismarının önlenmesi tarihsel süreç içerisinde irdelenmektedir. Bültende ayrıca 59 sayılı ILO sözleşmesine yer verilmiştir.

Bazı Anahtar Sözcükler:

ILO-IPEC, çalışan çocuklar, çocuk istismarı, enformel sektör