Bozbay, E.(2008); “Çalışan Çocukların Bayramı”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:98, Mayıs-Haziran.s,21.

Ege, B.G.(2001); “Çalışan Çocuk Kimdir? ”, (İçinde: Türkiye’de Çalışan Çocuklar Semineri), DİE Yayınları, Ankara.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 7

Kapsam:

Yaşıtları oyun oynarken, çocukluk yıllarını çocukça yaşarken, erken yaşta yetişkinlerin dünyasına, çalışma yaşamına adım atan çalışan çocukların sorunlarına çözüm bulabilmek için, öncelikle bu çocukları tanımakta sayısız yarar olacağı açıktır. Bu düşünceden yola çıkarak, ILO-IPEC programı çerçevesinde T.C. Çalışma Bakanlığı ile birlikte yürütülen proje içinde, İzmir’de gerçekleştirilen alan araştırmasının( Çalışan Çocukların Eğitime Kazandırılması Projesi, İzmir 2001) bulgularından hareketle bir kesit sunmak ve ‘‘çalışan çocuk kimdir?’’ sorusunun yanıtlarını aramak ve çalışan çocuğu tanıma çabası, bu bildirinin temel hedefini oluşturmaktadır.

Makaleden bir Alıntı:

Çocukların bir gün boyunca çalışmak zorunda oldukları saat sayısı, çocuk işçiliği probleminin vehametinin önemli bir göstergesidir. Kaçınılmaz olarak çocuklar, daha çok vakitlerini işte geçirmekte daha az zamanlarını öğrenme ve boş zaman etkinliklerine ayırabilmektedirler. Okul ve çalışmayı birlikte yürütme çabasında olanlar, belirli bir eşiğin üstünde çalışmanın, çocuğun öğrenme yeteneği üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle pek çok handikapla karşı karşıyadır. (s.63)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk işçiler, çalışma süresi, boş zaman, çırak eğitimi, ILO-IPEC

Alkış, N.; İrgil, E.; Pala, K.(2004); Aytekin, H; “Gemlik Çıraklık Eğitim Merkezinde Okuyan Çocukların Çalışma Koşulları ve Sosyal Sorunları”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, , 17:15-20.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 15

Kapsam:

Araştırma, 2000-2001 eğitim öğretim yılında Gemlik Çıraklık Eğitim Merkezi’nde okuyan ve çalışan çırakların çalışma koşulları ve sosyal sorunlarına ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya alınan çırakların %89’u erkek, %11’i kızdır ve yaş ortalaması 16,9’dır. Çırakların %50,5’i meslek edinmek amacıyla çıraklık eğitim merkezine geldiklerini ve 125 çırak da (%57,3) eğer yeniden fırsat verilirse öğrenimlerine devam etmek istediklerini belirtmişlerdir. Çırakların % 7,4’nün iş bitinceye kadar, %89,4’ünün 8 saatin üstünde çalıştıkları saptanmıştır. Bu süreler yasal olarak belirtilen çalışma sürelerinin çok üstündedir. Sonuç olarak çırakların kanunlar ile verilen haklara pratikte sahip olmadıkları, ağır şartlarda çalıştıkları saptanmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Çıraklık kurumu, geleneksel toplumlarda çocukların usta-çırak ilişkisi ve geleneksel emek ilişkileri içinde zanaat edinmesini, bir meslek grubuna girmeleri anlamını taşımaktadır. Çıraklığın geleneksel olarak toplumun alışık olduğu bir kurum olması ve çocukların “çırak” adı altında çalışmaya başlamaları, çocuğun emeğinin toplumsal ya da kültürel engellerle karşılaşmadan kolayca sömürülmesine ve çalışan çocuk sayısının yaygınlaşmasına neden olmaktadır. (s.15)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çıraklar, çıraklarda alkol-sigara alışkanlığı, sosyal sorun, çalışma koşulları, çalışma süresi

Özşahin, A.; M, Bostancı.; Zencir, M.(1999); “Denizli Vali Necati Bilican Çıraklık Eğitim Merkezi’nde Okuyan Çırakların Çalışma Yaşamına İlişkin Özellikleri”, Toplum ve Hekim, Ankara, Mart-Nisan, 14(2), s. 87-92

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 28

Kapsam:

Makaleye konu olan araştırma 1996-97 eğitim-öğretim yılında Denizli Vali Necati Bilican Çıraklık eğitim Merkezi’nde okuyan ve çalışan çocukların çalışma yaşamlarına ilişkin bilgileri içermektedir. Kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışma olan araştırmanın evrenini, konu edilen merkezde eğitim gören “aday çırak” ya da “çırak” çocuklar oluşturmaktadır. Çocukların ve ailelerinin genel profili çıkarıldıktan sonra, çocukların çalışma koşulları hakkında elde edilen verilere yer verilmiştir. Makalede, öğrenim görmeleri gereken bir dönemde çalışan bu çocukların yasal sınırlamaları aşan koşullarda ve son derece düşük ücretlerle çalıştırıldıkları vurgulanmaktadır. Makale son olarak, araştırmanın ülkemizde yapılmış çalışmalardan pek çoğunda elde verilerden daha kötü sonuçlar ortaya koyduğuna dikkat çekmektedir.

Çalışmadan Bir Alıntı:

Çocukların yarıdan fazlası (%53,5) günde 9-12 saat, %28,4’ü ise 12 saatten fazla çalıştıklarını belirtmişlerdir. Yasal çalışma süresi olan günde 8 saat çalışan çocukların oranı ise sadece %18,1’dir. araştırma grubunun %69,2’si yaptıkları işi sevdiklerini, %27,2’si bazı yönlerini sevdiklerini belirtmişlerdir. Çocuklara iş yerinde ne tür işler yaptıkları sorulduğunda; toplam %66,6’sı sadece kendi mesleğiyle ilgili işler yaptıklarını, %29,7’si kendi işiyle birlikte bazen getir-götür işlerini de yaptıklarını, %3,7’si ise sadece getir-götür işlerini yaptıklarını belirtmişlerdir. Çocukların %58,1’i iş yerinde genellikle yıllık izin verilmediğini, %13,2’si yılda 8-15 gün yıllık izin kullandıklarını, %7,2’si ise yılda 7 gün ya da daha az yıllık izin kullandıklarını belirtmişlerdir. Yine araştırma grubumuzdaki çocukların %83,3’ü haftada 6 ya da 7 gün çalıştıklarını belirtmişlerdir. Haftada 5 gün çalışanların oranı ise sadece %22,5’tir. hafta sonu tatili olan çocukların da bir bölümü tatillerini ailelerine yardım ederek, yani ev işlerinde, tarlada ya da ailenin iş yerinde çalışarak geçirdiklerini belirtmişlerdir. (s.89)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çıraklar, çırak eğitimi, çalışma koşulları, çalışma süresi