Gürçay, C.; Kumaş, H.(2001); “Dünyada ve Türkiye’de Çalıştırılan Çocukların Profili”, (İçinde:Türkiye’de Çalışan Çocuklar Semineri), DİE yayınları, Ankara.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 31

Kapsam:

Çalışmada, dünyada ve Türkiye’de çalışan çocukların niteliği ve niceliği hakkında bilgiler verilerek, çalışan çocuklara yönelik bir profil oluşturulmuştur. Giriş bölümünden sonra, sözleşmelerde çalıştırılan çocuklardan bahsedilmiştir. Çocukların çalıştırılmasının nedenleri anlatılmış ve dünyada çalıştırılan çocuklara panaromik olarak bakılmıştır. Ardından Türkiye’de çalıştırılan çocukların hangi yaşlarda, hangi işlerde çalıştıkları gözler önüne serilmiştir. Makalede, DİE’nin 1994 ve 1999 yıllarına ait çocuk işgücü anketi verileri kullanılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Uluslararası boyutta, çalışma yaşamına dönük kuralların tüm ülkeleri kapsayacak şekilde genel olarak oluşturulmuş olması da, sorun noktalarından birini oluşturmaktadır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyi ile iç dinamiklerinin farklılığı, yerel/lokal koşulları dikkate alan düzenlemeleri gerekli kılmaktadır. Bu ise uluslararası düzenlemelerden çok aşağılara çekilmiş çalışma yaşı uygulamalarını, bir de hafif ve ağır işler sınıflaması ile yasal buyutta ele alma çabalarını gündeme getirmektedir.

Bazı Anahtar Sözcükler:

asgari yaş, çalışan çocuklar, uluslararası mevzuat, çocuk işgücü anketi

Çiner, C.U.(2002); “Çocukların Çalışmadığı Bir Gelecek”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 63, Temmuz-Ağustos.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 1

Kapsam:

Dünyada çocuk emeği konusu, ILO’nun bir çalışma raporu göz önünde bulundurularak derlenmiştir. Sorunun büyüklüğü, nedenleri ve sonuçları aktarılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Çocukların çalışması, yirmibirinci başında çok çeşitli biçimleri olan bir fenomen olarak tanımlanmıştır. Eldeki veriler temel alınarak, 5-14 yaş arası 352 milyon çocuğun ekonomik getirisi olan bir aktivite içinde olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Buna bakılarak en düşük çalışma yaşındaki 106 milyon çocuğun kabul edilebilir bir işte çalıştığı görülmektedir. Bunun dışında 246 milyon çocuğun çalıştırılma koşullarının iyileştirilmesi gerekmektedir. (s.16)

Bazı Anahtar Sözcükler:

asgari yaş, çocuk işçiler, çalışma koşulları

Tezgider, G.(1979); “Çalışma Hayatında Çocuğun Durumu Üzerine”, Çalışma Dergisi, Ocak-Nisan, s. 57-66.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Makalede, çocukların neden ve nerelerde çalıştıklarına yer verilmiş; gelir dağılımındaki çarpıklığa dikkat çekilmiştir. Çalışan çocuklarla ilgili anayasal boyuta deyinildikten sonra, çalışan çocukların yoğun ve acımasız bir sömürü ile karşı karşıya oldukları ortaya koyulmuş, çalışan çocukların fiziksel ve ruhsal sağlıklarının ve ahlaki gelişimlerinin bozulduğu vurgulanmıştır. Ayrıca çalışan çocukların eğitimden uzak, sosyal güvencelerden yoksun oldukları konularına yer verilmiştir. Çıraklık statüsü sorgulanmış, “öğrencilik statüsü çıraklar için daha da yoğun bir sömürünün kapısını mı açmaktadır” sorusu yükseltilmiştir. Çalışan küçüklerin çıkarlarını savunmalarını engellemek üzere, sendikalaşmalarının önlendiği vurgulanmış, bu bağlamda “çıraklık statüsü”nün olumsuz etkisine değinilmiştir.

Makaleden bir Alıntı:

Gerçekte, her geçen gün başta asgari yaş haddinin tespit edilmesi, iş saatlerinin kısaltılması, yaptırımların etkinliğinin sağlanması olmak üzere yeniden düzenleme gereğini duyuran bu yetersiz yasa hükümleri dahi uygulanmamaktadır. Öyle ki, ülkemizde belki de en fazla çiğnenen yasa hükümleri çalışan çocukları koruyucu hükümlerdir denebilir. Örneğin çocuklar sekiz saatin dahi üzerinde çalıştırılmakta, sağlık muayeneleri hemen hiç gerçekleşmemektedir. Bu aykırılıklar çoğu zaman izlenmemekte, yaptırımsız kalmaktadır. Kaldı ki, yaptırım uygulansa da değişecek bir şey yoktur. Yasalara aykırılık halinde işverenin ödeyeceği ceza 1500 liradır. Çocuklarımızın sağlığı bu kadar ucuzdur. (s.62)

Bazı Anahtar Sözcükler:

asgari yaş, çıraklık, çocuk gelişimi, çocuk sağlığı, çocuk işçilik nedenleri, ulusal mevzuat, sendikalar, sosyal güvenlik

Karabulut, Ö.(1998); “Çalışan Çocukların Sorunları ve Çözüm Yolları”, 3. Ulusal İşçi Sağlığı Kongresi, TTB Merkez Konseyi, Ekim, Ankara, s. 354-357.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: –

Kapsam:

Türkiye’de gitgide daha fazla çocuğun çalışma yaşamına girişini sosyal bir sorun olarak tanımlayan çalışma, rekabet gücünü artırma amaçlı çabaların tabanını çocuk işgücünde aramasını tehlikeli bulmaktadır. Yoksulluk, eğitim sisteminin istenilen düzeyde olmaması ve gelecek beklentilerine cevap verememesi ile ucuz işgücü talebinin çocuk işgücü kullanımının etkenleri olarak belirlendiği sunuşta, istismar, ihmal ve denetimsizliğin mağdurları olarak değerlendirilen çocuk işçilerin değerlendirilemeyen potansiyeliyle ülkemizin nitelikli işgücü, verimlilik ve kalkınma çabalarını tehlikeye attığımız vurgulanıyor. 8 yıllık zorunlu eğitimin ve asgari yaş sözleşmesinin kabulünün tek başına yeterli olmadığı, eğitim sisteminin çekici hale getirilmesi ve mevzuatımızdaki farklılıkların ortadan kaldırılıp çalışan tüm çocukların geniş bir korumadan yararlanmalarının hedeflenmesi gerektiği belirtilmiştir. Türk-İş’in çocuk işçiliğiyle mücadeleye katkılarının anlatımıyla sunuş sonlanmaktadır.

Sunuştan Bir Alıntı:

Çocukların çalıştırılmaları şeklindeki istismar, çocuk istismarının en yaygın biçimi olarak görülmektedir. Bugünümüzün ve geleceğimizin kaynağı olan çocukların gelişim ve eğitim çağında zor ve tehlikeli koşullarda çalıştırılmaları, uygulanmakta olan sosyo-ekonomik politikaların, her türlü ihmalin ve denetimsizliğin mağdurları durumuna düşmelerine neden olmaktadır. (s.355)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk işçiler, çocuk istismarı, Türk-İş, asgari yaş