Çocuk İşçiliği İçin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi; Çocuk işçi ve Okuyan Öğrencilerin Sağlık Durumlarının Karşılaştırılması

Çalışmanın adı: Çocuk İşçiliği İçin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi; Çocuk işçi ve Okuyan Öğrencilerin Sağlık Durumlarının Karşılaştırılması

Çalışmanın Türü: Uzmanlık Tezi

Çalışmanın Yazarı: Dr. Binali Çatak

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Denizli, 2006 (Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 102

Amaç: Ailenin sosyal statüsü ve bazı sosyo-demografik özelliklerinin çocuk

işçiliği üzerine olan etkisini değerlendirmek ve çalışan çocuklarla okuyan çocukların sağlık durumlarını karşılaştırmak.

İçerik: İlk bölümde konuya giriş yapılmıştır. İkinci bölümde, çocuk ve çocuk işçilik kavramları açıklanmış ve yasal çerçeve ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde, araştırmanın yöntemi anlatılmış ve dördüncü bölümde bulgular ortaya konmuştur.

Yöntem: Çocuk işçilik üzerine etkili faktörlerin araştırıldığı çalışmada, olgu-kontrol yöntemi kullanılmıştır. Vali Necati Bilican Mesleki Eğitim Merkezi’nde eğitim gören ‘‘18 ve altı yaş çocuk işçiler olgu grubu’’; örgün eğitim veren liselerde eğitim gören ‘‘18 ve altı yaş okuyan öğrenciler’’ ise kontrol grubu olarak alınmıştır.

Alıntı: Ailenin sosyal statüsü ile çocuk işçilik arasındaki ilişki, bu çalışmanın temel bulgularından birini oluşturmaktadır. Yapılan bir çalışmada babanın çalışmamasının çocuk işçiliğini 3 kat arttırdığı bildirilmiştir. Çalışmamızda ise bu durumun daha dramatik olarak arttığı gözlenmiş ve çocuk işçilerde babanın işsiz olması 13,4 kat daha fazla bulunmuştur.

Anahtar kelimeler: aile, çocuk emeği, çırak eğitimi, yoksulluk, çocuk sağlığı, sosyo-demografik düzey, sosyal statü

Geçer, H.; Çağlayan, Ç.(2004); ‘‘Kocaeli Meslek Eğitim Öğrencilerinde İş Kazası Sıklığı”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 20:27-33

Geçer, H.; Çağlayan, Ç.(2004); ‘‘Kocaeli Meslek Eğitim Öğrencilerinde İş Kazası Sıklığı”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 20:27-33.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 16

Kapsam:

Araştırmada, Kocaeli Mesleki Eğitim Merkezi (M.E.M.) öğrencilerinin sosyo-demografik özellikleri ortaya konmuş, çalışma koşulları saptanmış, iş kazası geçirme sıklığı ve bunu etkileyen etmenlerle ilişkisi araştırılmıştır. Kesitsel tipteki araştırma için örnek seçilmemiş olup, Kocaeli Meslek Eğitim Merkezi’nde öğrenim gören 773 öğrenciden 703’ü (%90,9) araştırmaya katılmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Çocukların çalışma yaşamında geçirdikleri iş kazaları, onların genç yaşta ruhlarında ve bedenlerinde taşıyacakları bir iz olarak kalmaktadır. Çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasıyla iş kazalarının önüne geçmek olasıdır. Kocaeli Meslek Eğitim Merkezi öğrencilerinin geçirdikleri iş kazaları sonucunda %11,6’sı üç günden az, %3,9’u sekiz gün ve üzeri işgöremez duruma gelmişlerdir. (s.32)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çocuk işçiler, çalışma koşulları, iş kazası, sosyo-demografik düzey

Canbaz, S.(2003); “Samsun Çıraklık Eğitim Merkezine Devam Eden Çırakların Durumluluk-Sürekli Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 13:33-39

Canbaz, S.(2003); “Samsun Çıraklık Eğitim Merkezine Devam Eden Çırakların Durumluluk-Sürekli Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 13:33-39.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 25

Kapsam:

Gelişme çağındaki milyonlarca çocuk, uygun olmayan koşullarda çalıştırılarak istismar edilmektedir. Bu çalışma, Samsun ili Çıraklık Eğitim Merkezi(ÇEM)’nde okuyan ve çalışan çocukların sosyo-demografik özelliklerini ve çalışma yaşamına ilişkin bilgilerini ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini, 2000-2001 öğretim yılında Samsun ili ÇEM’nde haftanın bir günü öğrenim gören ve diğer günlerde de bir işyerinde çalışan “aday çırak” ve “çırak” çocuklar oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına alınan çocuklara; sosyo-demografik özelliklere, sosyo-ekonomik düzeye, çalışma yaşamı, çalışma ortamından ve çalışma koşullarından kaynaklanan risklere ilişkin soruları içeren anket formu, 15’er kişilik gruplar halinde gözlem altında uygulanmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Kısa vadede çocukların çalışması önlenemediğinden yapılması gereken, çalışma yaşamındaki çocukların sorunlarını çözmek, çalışma yaşamının gelişimleri üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirmeye yönelik önlemleri yaşama geçirmek olmalıdır. Çalışan çocukların sorunları, nedenleri ve çözüm yolları çeşitlilik içermektedir. Çok boyutlu olan bu konuda sorunlara yönelik çözümler devletin, işverenlerin, kitle örgütleri ve meslek kuruluşlarının, ailelerin ve çocukların işbirliği içerisinde ele alınmalıdır. (s.39)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çıraklar, çalışma koşulları, sosyo-ekonomik düzey, sosyo-demografik düzey

Bakar, C; Maral, I; Aygün, R; “Ostim ve Ahievran Çıraklık Eğitim Merkezlerinde Eğitim Gören Çırakların Sosyo-Demografik Özellikleri, Çalışma Nedenleri ve İş Yaşamı ile İlgili Özellikleri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 2004, 17:21-27

Bakar, C; Maral, I; Aygün, R; “Ostim ve Ahievran Çıraklık Eğitim Merkezlerinde Eğitim Gören Çırakların Sosyo-Demografik Özellikleri, Çalışma Nedenleri ve İş Yaşamı ile İlgili Özellikleri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 2004, 17:21-27

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 20

Kapsam:

Ankara İli’ndeki iki Mesleki Eğitim Merkezi’nde (MEM) eğitim gören çocukların sosyo-demografik özelliklerinin, çalışma nedenlerinin ve çalışma hayatı ile ilgili özeliklerin saptanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, 2002 Haziran ayında Ostim ve Ahi Evran MEM’de uygulanmıştır. 2575 çırak öğrenciden, 1434’ne(%55,7) ulaşılmıştır. Araştırmada, gözlem altında anket doldurma tekniği ile üç bölümden oluşan anket formu kullanılmış, birinci bölümde tanımlayıcı, ikinci bölümde aile ile ilgili ve üçüncü bölümde yapılan işle ilgili özellikler sorgulanmıştır. Veri toplama aşaması araştırma görevlisi ve intern doktorlar tarafından tamamlanmıştır.

Makaleden bir Alıntı:

Bu araştırma, 2002 Haziran tarihinde Ostim ve Ahievran Mesleki Eğitim Merkezi’nde(MEM) yapılmıştır. Araştırma öncesinde konu hakkında bilgi vermek amacıyla okul idarecileriyle görüşülmüş ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden yazılı izinler alınmıştır. Ostim MEM’de 44 meslek dalında 1176, Ahievran MEM’de ise 35 meslek dalında 1399 çırak, eğitim görmektedir. Çalışmada iki MEM’de eğitim gören tüm öğrencilere ulaşılması hedeflenmiş, 1434(%55,7) öğrenciye ulaşılmıştır. Araştırma tarihinin dönem sonunda olması nedeniyle devamsızlık problemi olduğundan, araştırmaya katılım düşük olmuştur.

Bazı Anahtar Sözcükler:

çıraklar, çırak eğitimi, iş kazası, sosyo-demografik düzey

 

Ağaç İşleri Sektöründe Çalışan Çocuklara Yönelik Araştırma Raporu

Çalışmanın adı: Ağaç İşleri Sektöründe Çalışan Çocuklara Yönelik Araştırma Raporu

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.)

Çalışmanın Yazarı: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: 2005, Ankara

Çalışmanın Dili: Türkçe

Sayfa Sayısı: 100

Amaç: Ankara, İzmir ve Bursa’da mobilya sektöründe, çocuk işçilerin kötü çalışma koşullarının, çalışma nedenlerinin, sosyal ve kültürel

durumlarının belirlenmesi ve acil olarak kötü çalışma koşullarının kaldırılması için olası ve uygulanabilir müdahalelerin ve iyileştirme eylemlerinin önerilmesi

 

İçerik: Giriş sektöründe ağaç işleri sektör olarak tanıtılmıştır. Daha sonra çalışma alanlarının seçimi, araştırma yöntemi, örnekleme, bulgular ve çalışan çocukların demografik özellikleri açıklanmıştır. Ailelerin ve işverenlerin demografik özellikleri sıralanmış, çalışma koşulları ayıntıları ile irdelenmiştir. Sonuç ve öneriler ile çalışma bitirilmiştir.

Yöntem: Ankara’da 364, İzmir’de 210 ve Bursa’da 126 işyerinde saha çalışması yapılmıştır. İşyerleri, her ilin adres listesinden rasgele seçilmiştir. Üç il için hazırlanan adres listeleri, firmalar ile ilgili hiçbir bilgi içermediğinden çok aşamalı yerine tek aşamalı tabakalı örnekleme kullanılmıştır.

Alıntı: İşyerlerinde çocukların karşı karşıya oldukları çalışma koşul ve ortamları dikkate alınarak, 15 yaşının altındaki çocukların çalışma hayatından tümüyle çekilmesi, 15-18 yaşları arasındaki çocukların ise ağaç işleri sektöründeki, fiziksel, zihinsel, gelişimlerini olumsuz etkileyen iş türlerinden çekilmesi gerekmektedir. (s.66)

Anahtar kelimeler: ağaç işleri, çalışma koşulları, sosyo-ekonomik düzey, sosyo-demografik düzey

 

Turkey, Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment

Çalışmanın adı: Turkey, Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment

Çalışmanın Türü: Araştırma –Değerlendirme Raporu (Çalışma ILO-IPEC Programı

Kapsamında yürütülmüştür.

Çalışmanın Yazarı: Dr. Bahattin Akşit

Dr. Nuray Karancı

Dr. Ayşe Gündüz Hoşgör

Çalışmanın Sunuluş,

Basım yılı ve Yeri: Kasım 2001, Cenevre

Çalışmanın Dili: İngilizce

Sayfa Sayısı: 99

Amaç: Bu araştırma çalışmasının amacı, Adana, Diyarbakır ve İstanbul’da,

sokak çocukları tarafından yapılan işlerin belirlenmesi, bu çocukların

yaşam ve çalışma şartları, bu çocukların ailelerinin sosyo-demografik

karakteristiklerinin ortaya konması, çocuklar ve ailelerinin sokakta

çalışma ve eğitim konusuna bakışlarının incelenmesi, konuylu ilgili

çeşitli enstitülerin uzmanlarını ve müşterilerin sokakta çalışan

çocuklara bakış ve davranışlarının etüd edilmesi olmuştur.

İçerik: Yapılan çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde çalışmanın

amacı, kapsamı ve metodolojisi hakkında giriş yapılmıştır. 2. bölümde

3 şehrin demografik, eğitim vr sosyo-ekonomik profilleri ortaya

konmuştur. 3.bölümde ise konunun kanuni yönü ve kurumsal yönü

anlatılmıştır. 4.bölümde ise sokakta çalışan çocukların profili çizilmiştir.

Çocukların yaptıkları işlerin çeşitleri, çalışma saatleri, kazanılan para, koşulları, yaşama koşulları, eğitim durumları, polisin-halkın ve

müşterilerin bakış açıları, çocukların gelecek beklentileri ve hayalleri

anlatılmıştır. 5. bölümde ise sokakta çalışan çocukların aileleri

anlatılmış, sosyo-ekonomik, sosyo demografik, ve göç tarihçeleri

bakımından profilleri incelenmiş ve ailelerin sokakta çalışmaya bakış açıları irdelenmiştir. 6. bölüm ise sonuç bölümüdür.

Yöntem: ILO-UNICEF’in ‘Rapid Assessment Methodolgy’ yöntemi uygulanmış. 4 çeşit veri toplama tekniği, çalışan çocukların aile durumlarının,

çalışma koşullarının, okula devamlarının ve genel davranışlarının

resmini ortaya konabilmesi için kullanılmıştır. : (1) 188 çalışan çocuk ve 65 ebeveyn ile bu 3 şehirde yarı-planlı mülakatlar. (2) Konuyla ilgili kurumlar ve müşteriler ile derinine odaklı grup görüşmeleri. (3) Çocukların çalışma alanları ve yaşam yerleri ile ilgili gözlemler.

(4) Sokakta çalışan çocuklarla ilgili çalışmaların gözden geçirilmesi.

Alıntı: Satıcıların bu çocuklara karşı tutumu, müşterilerinkiyle

benzeşmektedir. Bir kısmı bunları hergün karşılaşmalarından ötürü iyi tanımakta ve çeşitli konularda bunlara yardım etmektedirler. Ancak bazı pahalı dükkan sahipleri, bunları kendileri ve müşterileri için tehlike olarak gördüklerinden yakınlarda görülmelerini istememektedirler.(s.56)

Anahtar kelimeler: çocuk işçiler, sokakta çalışan çocuklar, göç, sosyo-ekonomik düzey, sosyo-demografik düzey

 

 

 

 

Aktaş, A.M.; Arıkan, Ç.; “Çırak Statüsünde Çalışan Gençlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Yaptıkları İşe İlişkin Duyguları”, HÜ. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2-3, s. 65-83

Aktaş, A.M.; Arıkan, Ç.; “Çırak Statüsünde Çalışan Gençlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Yaptıkları İşe İlişkin Duyguları”, HÜ. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2-3, s. 65-83.

Yararlanılan Kaynak Sayısı: 25

Kapsam:

Makaleye konu olan araştırmada, çalışan gençlerin iş ve çevre koşullarından kaynaklanabilecek sorunlar incelenmiştir. Bu bağlamda Siteler Çıraklık Eğitimi Merkezi’nde eğitim gören ve Siteler’de çırak statüsünde çalışan toplam 277 gencin, sosyo-demografik özellikleri, arkadaş ve iş ilişkileri ile ruhsal belirti gösterme düzeyleri incelenmiştir.

Makaleden Bir Alıntı:

Sağlıklı açık bir iletişim yoluyla, işyerinde ustayla olan sorunların düzeleceğine inananlar çoğunluktadır. Azınlıkta kalanlardan bir kısmı ise, çözümün işyeri değiştirmek olduğunu düşünmektedir. Düzelmesi yönünde çaba göstermek yerine işyeri değiştirmek gibi daha kökten bir çözüme yönelmektedirler. Kötü olan usta-çırak ilişkisinin düzelmesi için ustaların çırakları dövmemesini isteyenler ise sayıca çok azdır. (s.79)

Bazı Anahtar Sözcükler:

çalışan çocuklar, çırak eğitimi, çalışma koşulları, usta-çırak ilişkisi, sosyo-demografik düzey